Ethereum'un bir sonraki nesil L2 teknolojisi: Booster Rollups

Yazar: 2077Research Kaynak: X, @2077Research Çeviri: Şan Oppa, Altın Finans

Rollups 2.0 serisi'nin ilk makalesinde, Ethereum ile uyumlu ve en yüksek merkeziyetsizlik derecesine sahip olan L1 (Layer 1) tabanlı rollup'ı tartıştık. İşlemlerin sıralama görevini Ethereum L1'e devrederek, L1 tabanlı rollup, L1'in merkeziyetsizliğinden, sadeliğinden ve aktifliğinden faydalanabilirken, aynı zamanda diğer avantajları da sunar.

Bugünkü yazımızda rollup'ın bir sonraki evrimine bakacağız: Booster Rollups. Booster Rollups yalnızca L1 tabanlı rollup'ların üzerine inşa edilmekle kalmaz, aynı zamanda Ethereum'un bileşenlenebilirliğini (Composability) daha da genişletir. Peki, bu bileşenlenebilirliği gerçekten nasıl genişletebiliriz?

Mevcut L2 alanının sorunları

L2 ağının beklenildiği gibi çalışmasını sağlamak için genellikle ek kontroller gerekir. Ancak, ana hesaplama ve yürütme süreçleri hala doğrudan L1 üzerinde gerçekleşmektedir. Bu, L2'nin işlevselliği artırdığı (örneğin, zincir dışı EVM yürütmesi) anlamına gelir, ancak aynı zamanda ek bir karmaşıklık da getirir. Bu ek mantık ideal olmasa da, nihai hedef işlemleri standartlaştırmak ve tamamen standart EVM'ye güvenmektir.

Standartlaştırma, farklı L2'ler arasında sorunsuz ticaret değişimi sağlamak için hayati önem taşımaktadır. Bu hedefe ulaşmak için, birden fazla zincir üzerinde işlem yapabilen yeni bir işlem türüne ihtiyaç duyulabilir.

Bu sistemde, bir işlem daha küçük alt işlemler üretebilir. Her alt işlem aşağıdaki ayrıntıları içerir:

1. Kaynak Zincirinin ID'si

2. Hedef zincirin kimliği

3. Girdi verileri (örneğin çağrıcı, adres ve çağrı verileri)

4. Hedef zincir tarafından üretilen çıktı

Bu ticaret verisinin iki büyük işlevi:

1. Giriş olarak kaynak zincirde

Katılımcıların doğrudan hedef zincire müdahil olmadan çıktıyı doğrudan görmelerine olanak tanır.

2. Hedef zincir üzerinde giriş ve çıkışın tutarlılığını doğrulama

Verilen bir girişin beklenen bir çıkış üretip üretmediğini onaylamak için kullanılır.

Bu şekilde, her zincir kendi işlemlerini bağımsız olarak doğrulayabilirken, işlem formatına ve paylaşılan standartlara uyum sağlayabilir.

Bu yöntem, blok doğrulamanın basit kalmasını sağlıyor, tanıdık L1 doğrulama sözleşmelerini kullanarak blokların geçerliliğini garanti ediyor. Bu paylaşılan standart ve geliştirilmiş çapraz zincir işlem yöntemi, L2 ağlarının gelecekteki gelişimi için sağlam bir temel oluşturuyor ve Booster Rollups'ı Ethereum ekosisteminin gelişimini destekleyen önemli bir unsur haline getiriyor.

Booster Rollups'un Farkı Nedir?

Booster Rollups, işlemleri L1 üzerinde gerçekleştirmenin bir yoluna benzer şekilde işler; L1'in durumuna erişebilirler ancak bağımsız bir depolama alanına sahiptirler, bu sayede yürütme ve depolama L2'ye genişletilir. Her L2, L1'in blok alanını genişleterek, işlem işleme ve veri depolamayı daha geniş bir alana yayar.

Hayal edin, sadece bir kez merkeziyetsiz uygulama (dapp) dağıtmanız yeterli ve bu otomatik olarak tüm Layer 2 (L2) ağlarına ölçeklenir. Daha fazla blok alanına ihtiyaç duyarsanız, sadece daha fazla Booster Rollup eklemeniz yeterlidir, ek bir yapılandırma gerektirmez. Bu, geliştiricilerin iş yükünü, yeniden dağıtım maliyetlerini veya ek karmaşıklığı artırmayacağı anlamına gelir.

Kısacası, Booster Rollups, dizüstü bilgisayarınıza daha fazla CPU veya SSD eklemek gibidir: Performansı artırır, uygulamaların daha verimli çalışmasını sağlar ve aynı zamanda ölçeklenmeyi kolaylaştırır.

Teknik açıdan Booster Rollups, "işlem yürütme ve depolamayı birden fazla parçaya dağıtma" olarak da tanımlanabilir.

Booster Rollups'un Çalışma Prensibi

İster Optimist Rollup (Optimistic Rollup) ister Sıfır Bilgi Rollup (ZK Rollup) olsun, Booster işlevi kullanılabilir. Ancak, tüm Rollup'ların tam yükseltmeye (Full Boosting) ihtiyacı yoktur; bazı Rollup'lar L2'ye özgü optimizasyonlardan faydalanabilir.

Eğer hedef, yerel Ethereum ölçeklenmesini sağlamaksa, en iyi geliştirme senaryosu, L1 tabanlı Rollup üzerinde gerçekleştirilmesidir. L1 doğrulayıcılarının, Boosted ağının tamamı için blok önermesine izin vererek Ethereum'u sorunsuz bir şekilde ölçeklendirmektir.

Boosted Rollups, mevcut Rollup ekosisteminde yaygın olarak bulunan parçalanma sorununu da çözmektedir. L1 tabanlı sıralama mekanizması (Based Sequencing) sayesinde, yalnızca L1 sıralama avantajlarını korumakla kalmaz, aynı zamanda tüm L2 Booster ağları içinde atomik çapraz Rollup işlemlerini de tanıtır. Bu tasarım, Ethereum'un baştan beri hayal ettiği ölçeklenme vizyonunu gerçekleştirir - hem entegre hem de ölçeklenebilir, Ethereum'un büyüme zorluklarına bir bütün olarak bir çözüm sunar.

Booster Rollups doğal olarak senkronize edilebilirliği desteklediği için, bu rollup modeli parçalara ayrılmış işlemleri yönetme veya birden fazla L2 arasında geçiş yapma sıkıntısını ortadan kaldırır. Tüm öncelikli merkeziyetsiz uygulamalar (dapps) her L2 üzerinde kullanılabilir, kullanıcılara kesintisiz bir Ethereum deneyimi sunar.

Booster Rollups kullanarak, geliştiriciler dapp'lerini birden fazla L2'ye yeniden dağıtmak zorunda kalmadan genişletebilirler. Sadece L1'de bir kez dağıtım yaparak, dapp'ler mevcut ve gelecekteki tüm Boosted L2'lere otomatik olarak genişleyecek ve geliştirme ile dağıtım sürecini büyük ölçüde basitleştirecektir.

Booster Rollups doğal olarak senkronize birleşebilirliği desteklediği için bu rollup modeli parçalanma sorunlarını veya birden fazla L2 arasında geçiş yapma zorluğunu ortadan kaldırır. Tüm öncelikli merkeziyetsiz uygulamalar (dapps) her L2 üzerinde kullanılabilir, kullanıcılara kesintisiz bir Ethereum deneyimi sunar.

Booster Rollups kullanarak geliştiriciler, dapp'lerini birden fazla L2'de yeniden dağıtmak zorunda kalmadan ölçeklendirebilirler. Sadece L1 üzerinde bir kez dağıtım yaparak, dapp'ler mevcut ve gelecekteki tüm Boosted L2'lere otomatik olarak ölçeklenir, bu da geliştirme ve dağıtım süreçlerini büyük ölçüde basitleştirir.

Booster Rollups'un Avantajları

1. Şeffaf Ölçeklenebilirlik

Booster Rollups, şeffaf bir şekilde ölçeklenebilirliği artırır, tıpkı bir sunucu kümesine daha fazla sunucu eklemek gibi. Uygulamalar ek kaynakları kesintisiz bir şekilde kullanabilir, geliştiricilerin karmaşık L2 altyapısı dağıtmadan çözüm genişletmelerine olanak tanır.

2. Parçalanma sorununu çözme

Booster Rollups, L1 ve L2 arasında birleşik bir kullanıcı deneyimi sunar. Akıllı sözleşmeler tüm ağlarda aynı adresi paylaştığı için, kullanıcılar L1 ve L2 ortamlarında tutarlılık ve kolaylık yaşayabilir.

3. Dağıtım verimliliği sorununu çözme

Geliştiriciler yalnızca L1'de bir kez dağıtım yaparak, dapp'ler varsayılan olarak birden fazla Rollup'ı destekleyebilir ve güncellemeler merkezi bir yönetim tarafından yapılır. Kullanıcılar dış hesap (EOA) veya akıllı cüzdan kullansın, tek bir adres üzerinden ağlar arası kesintisiz işlem yapabilirler.

4. Rollup operatörlerinin çekicilik sorununu çözme

Geliştiricilerin özel bir dağıtım ağı seçmesine gerek yoktur, dapps otomatik olarak çeşitli Rollup ağlarını destekleyecektir. Booster Rollups, L1 tabanlı Rollups ile bir arada kullanılabilir ve önemli ölçüde ölçeklenme sağlar. Ayrıca, tüm L2'lerin Booster Rollups olması gerekmez, bu da karışık ağların mümkün olmasını sağlar.

5. Egemenlik ve güvenliğin artırılması

Booster Rollups, belirli paketleme sözleşmelerine (Wrapper Contracts) olan ihtiyacı ortadan kaldırır, çünkü akıllı sözleşmeler L1 ve L2 üzerinde aynı şekilde çalışır ve kontrol hala geliştiricilerin elindedir. Her bir dapp için ayrı güvenlik önlemleri uygulanarak, köprüler veya belirli uygulamalara bağımlı kalmadan, güvenlik önemli ölçüde artırılmıştır ve tek bir nokta arızası riski ortadan kaldırılmıştır.

Booster Rollups'ın Sınırlamaları

L2'nin L1 ile tutarlı olmasını sağlamak için akıllı sözleşmelerin dağıtımı yalnızca L1 ile sınırlı olmalıdır. Bu kısıtlama, L2'ler arasında birleşik bir erişimi sağlamaktadır. Bu büyük bir kısıtlama değildir, çünkü akıllı sözleşmeler hala veri odaklı bir yaklaşım ile farklı davranışlar sergileyebilir; örneğin, zincir üzerindeki sözleşme adresleri farklı zincirler arasında değişiklik gösterebilir.

L1'in paylaşılan verileri tutmasına rağmen, bu doğrudan ölçeklenebilirliği artırmamaktadır; bu, herhangi bir ölçeklenebilir sistemin doğasında bulunan bir zorluktur. Geliştiricilerin bu etkiyi en aza indirmek için optimizasyon yapmaları gerekmektedir. Geleneksel yazılımlarda olduğu gibi, tüm merkeziyetsiz uygulamaların (dapps) paralel işlemeyi tam olarak kullanabilmesi mümkün değildir. Ancak, bu dapps ayrı L2'ler üzerinde çalışsalar bile, tüm kullanıcılara genel erişilebilirlik sağladıkları için birbirleriyle etkileşimden faydalanabilirler.

Booster Rollups esasen L1'in bir ölçeklendirme şeklidir, ancak işlem yürütme ve depolama açısından kendine özgü mekanizmalara sahiptir. Booster Rollup işlemlerini doğru bir şekilde yorumlamak için L1 ve L2 düğümlerinin senkronize kalması gerekir. Olası bir çözüm, aynı düğümde hem L1 hem de L2'yi aynı anda çalıştırmak ve işlem gerçekleştirirken paylaşılan L1 depolama ile L2'ye özel depolama arasında geçiş yapmaktır.

Sonuç

Booster Rollups, L1 ile sorunsuz entegrasyon sayesinde işlem verimliliğini ve depolama verimliliğini artırarak Ethereum'un ölçeklenebilirlik zorluklarıyla başa çıkmak için devrim niteliğinde bir çözüm sunar. Parçalanma ve verimsiz dağıtım gibi sorunları çözer, geliştiricilerin dapp'leri birden fazla L2 üzerinde kolayca ölçeklendirmelerine olanak tanırken güvenlik ve egemenliği korur.

Booster Rollups, ölçeklenebilirliği basitleştirerek ve birlikte çalışabilirliği teşvik ederek, daha birleşik ve kullanıcı dostu bir Ethereum ekosistemine zemin hazırlıyor.