Stabilcoin piyasası hızla gelişiyor, küresel düzenleyici çerçeve şekillenmeye başladı

Kabul edilsin ya da edilmesin, uygulama açısından bakıldığında, mevcut kripto dünyası 5 ya da 10 yıl öncesiyle karşılaştırıldığında esasen bir fark göstermiyor. Ölçek sürekli büyürken, Defi de büyük bir öne çıkan haline geldi, ama nihayetinde kripto piyasasındaki en başarılı uygulamalar hala para alanında yoğunlaşmış durumda; Bitcoin dışında, en çok da stablecoin.

Bu iki kripto para birimi başarılı olmasına rağmen, gelişim yolları oldukça farklıdır. Bitcoin, muazzam fiyat artışı ile dünyanın takdirini kazanarak merkeziyetsiz para biriminin temsilcisi olmuştur. Ancak, pratiklik açısından bakıldığında, stablecoin gerçekten de dünya genelinde büyük ölçekli benimsenmeyi gerçekleştiren kripto varlıktır.

Şu ana kadar, dünya genelinde stabilcoin piyasa değeri 243.8 milyar dolara ulaşmıştır. Veri platformunun istatistiklerine göre, son 12 ayda stabilcoinlerin toplam işlem hacmi 33.4 trilyon dolara ulaşırken, toplam işlem sayısı 5.8 milyar kez olmuştur ve aktif benzersiz adres sayısı da 250 milyona ulaşmıştır.

Bu veriler, stablecoin'in uygulama talebi ve mantığının oldukça olgunlaştığını göstermektedir, ancak düzenleyici açıdan stablecoin hala uyum aşamasındadır. Son yıllarda, dünya genelinde stablecoin'e yönelik düzenleyici önlemler sürekli olarak geliştirilmektedir. Son olarak, ABD Senatosu, "Amerika Birleşik Devletleri Stablecoin Ulusal Yenilik Yasası" (kısaca GENIUS Yasası) için oy kullandı ve küresel stablecoin düzenlemesi için bir engeli daha ortadan kaldırdı.

Stablecoin'ların hızlı gelişimi, lider etkisi belirgin

Stablecoin, değer istikrarı sağlamak için yasal para birimleri, değerli metaller, emtialar veya varlık sepetleri gibi temel varlıklarla ilişkilendirilmiş bir kripto varlıktır. Temel amacı, birçok kripto paranın doğasında bulunan volatiliteyi ortadan kaldırarak kullanıcılara güvenilir bir hesaplaşma, değer saklama ve yatırım aracı sunmaktır. Kripto pazarının değer ölçüsü olarak, stablecoin'in her genişlemesi sektördeki büyümeyi yansıtır. 2017 yılında, dünya çapında stablecoin'in toplam dolaşımı 1 milyar dolardan azken, bugün 250 milyar dolara yaklaşmıştır. Aynı dönemde, dünya genelindeki kripto pazarının büyüklüğü de 1 trilyon dolardan 3 trilyon dolara yükselerek marjinal bir pazar olmaktan ana akım görünürlüğüne geçmiştir.

Son veriler ışığında, bu döngüdeki boğa piyasası stabilcoin boğa piyasası olarak değerlendirilebilir. Bir ticaret platformundaki olayın ardından, küresel stabilcoin arzı 190 milyar dolardan bir ara 120 milyar dolara geriledi, ancak ardından düzenli olarak artış gösterdi ve 18 ay boyunca sürekli yükseldi. Bu arada, BTC fiyatı 17,500 dolardan yükselişe geçerek bir kez daha 100,000 doları aştı. Bu durumun nedeni, bu döngüdeki boğa piyasasının likiditesinin esasen dış kurumlardan gelmesidir ve bu kurumlar pazara girdiğinde genellikle ilk tercihleri stabilcoinleri aracılığıyla işlem yapmaktır; bu nedenle, dış likiditedeki artış ve stabilcoin ölçeğindeki genişleme özellikleri sergilenmektedir.

Şu anda, stablecoin türleri oldukça çeşitlenmiştir. Kontrol merkezi açısından merkezi ve merkeziyetsiz stablecoin olarak ayrılabilir, fiat para türlerine göre ABD doları stablecoin ve ABD doları dışındaki stablecoin olarak sınıflandırılabilir, ayrıca faiz getirip getirmediğine göre faizli ve faizsiz stablecoin olarak da ayrılabilir. Teminat türüne göre ise ABD tahvilleri, dolar veya dijital varlık teminatlı stablecoin gibi alt gruplara ayrılabilir; kapsamı oldukça geniştir. Diğer kripto varlıklardan farklı olarak, piyasa da faiz getiren veya geri ödeme yapan stablecoinler ortaya çıkmış olsa da, değerinin istikrarlı olması nedeniyle stablecoin temelde bir fiyatlandırma aracı olarak işlev görmektedir ve spekülasyon için kullanılmamaktadır. Ayrıca resmi kurumlar tarafından daha az kısıtlanmakta, dünya genelinde kullanılabilmektedir; bu da stablecoinlerin küresel para birimi olmasının temelini atmaktadır.

Kapsam açısından, Avrupa ve Amerika, Japonya ve Güney Kore gibi ana bölgelerin yanı sıra, Brezilya, Hindistan, Endonezya, Nijerya ve Türkiye gibi yeni pazarlarda, özellikle finansal altyapının zayıf olduğu ve enflasyonla karşılaşan bölgelerde, günlük işlemlerde stablecoin kullanımı başlamıştır. Geçen yıl bir ödeme şirketi tarafından yayınlanan rapora göre, stablecoin'in kripto alanı dışındaki en popüler kullanımı para yerine geçme (yüzde 69), ardından mal ve hizmet ödemeleri (yüzde 39) ve sınır ötesi ödemeler (yüzde 39) gelmektedir.

Bu veriler, stablecoin'lerin yalnızca bir kripto yatırım aracı etiketinden kurtulmaya başladığını ve kripto pazarının küresel ekonomiyle entegrasyonunda önemli bir kesişim noktası haline geldiğini gösteriyor. Bu bağlamda, küresel stablecoin gelişim yapısı büyük ilgi görüyor. Pazar payı açısından, ABD doları stablecoin'leri stablecoin pazarının %99'unu oluşturuyor, bu da stablecoin'lerin "dolar şubesi" olarak adlandırılmasına yol açıyor.

Segmentlere ayrıldığında, para biriminin sahip olduğu ölçek etkisi nedeniyle, güçlü olanın daha güçlü olması ve liderlik eğiliminin belirginleşmesi, stablecoin alanının ana özelliklerindendir. Merkezileşmiş stablecoinler baskın konumdadır; USDT, 152 milyar dolar ile mutlak lider konumundadır ve piyasa payı %62.29'a ulaşmaktadır. İkinci sırada USDC yer almakta olup, piyasa büyüklüğü yaklaşık 60.3 milyar dolar ve payı %24.71'dir. Bu iki stablecoin, piyasa toplamının %80'inden fazlasını elinde bulundurmaktadır, bu da yoğunlaşmayı göstermektedir. Üçüncü sırada, benzersiz mekanizması ve yüksek getiri oranıyla öne çıkan USDe bulunmaktadır; sıkı anlamda yarı merkezileşmiş stablecoin olarak kabul edilmektedir ve mevcut piyasa büyüklüğü 4.9 milyar dolardır. Bir projenin çöküşünden sonra, algoritmik stablecoinlerin popülaritesi azalmış, stablecoin sıralamasında yalnızca belirli bir ekosistemdeki merkezileşmemiş stablecoin önde kalmıştır; USDS yaklaşık 3.5 milyar dolar, DAI ise yalnızca 4.5 milyar dolarlık bir büyüklüğe sahiptir. Kamu blok zinciri açısından bakıldığında, Ethereum mutlak bir baskın konumdadır ve piyasa payı %50'ye kadar çıkmaktadır; ardından Tron (%31.36), Solana (%4.85) ve BSC (%4.15) gelmektedir.

Ticari açıdan bakıldığında, stablecoin ihraç etmek kârlı bir iş. Büyük ölçekli ihraç, ihraç eden kuruluşun marjinal maliyetini sıfıra yakın hale getirebilirken, dijital paranın doğrudan nakit ile değiştirilmesi, ihraç eden tarafın risksiz kazançlar elde etmesini sağlıyor. USDT'nin ihraç eden tarafını örnek alacak olursak, 2024 yılına ait yıllık raporuna göre, şirket bir yıl içinde 13.7 milyar dolar net kâr elde etti, grup net varlıkları 20 milyar dolara fırladı ve şirket ekibi sadece 165 kişiydi; çalışan başına verimlilik şaşırtıcıydı. Bu kadar yüksek kazanç, büyük kurumları bu alana çekiyor; son yıllarda, geleneksel finans kurumları ve internet şirketleri bu alanda aktif bir şekilde yer alıyor. Şu anda, bir siyasi aile projesi de USD1 stablecoin'i piyasaya sürdü, 12 Nisan'da yumuşak bir başlangıç yaptıktan sonra hızla genişledi ve 10'dan fazla protokol veya uygulama ile entegre oldu.

Düzenleyici uyum hızlanıyor, ABD Senatosu "GENIUS Yasası"nı kabul etti

Kuruluşların pazar payı için yarışmasıyla birlikte, düzenleyici süreç de zamanında başladı. Şu anda, ABD, AB, Singapur, Dubai, Hong Kong gibi yerlerde stabilcoin etrafında yasama çerçeveleri oluşturulmuş veya geliştirilmiştir. Kripto merkez olarak, ABD şüphesiz ki dünya genelinde en çok dikkat çeken bölgedir.

Amerika'nın stablecoin düzenlemesi, yüksek belirsizlikten kademeli olarak netliğe ulaşan bir süreçten geçmiştir. 2025 yılına kadar, Amerikan Kongresi stablecoin ve kripto para birimleri için özel yasalar çıkarmamıştır; SEC, CFTC ve OCC gibi çeşitli düzenleyici kurumlar, bu yeni yükselen alanda hakimiyet sağlamak amacıyla stablecoin tanımları yapmıştır. Amerikan Mali Suçları Uygulama Ofisi, kripto para birimi ihraç ve ticareti ile uğraşan tarafları lisanslama yoluyla düzenlerken, SEC, menkul kıymetler yasaına dayanarak bazı stablecoin'leri menkul kıymet olarak suçlamaktadır, CFTC ise stablecoin'lerde dolandırıcılık ve piyasa manipülasyonuna karşı korunma konularına odaklanmaktadır. Bu karmaşık düzenleyici yapı, tarafların kontrolünü belirlemeyi zorlaştırmakta ve Amerika'nın idari sistemi altında, eyaletlerin stablecoin düzenleme ortamı daha da çeşitlenmektedir.

2025'ten önce, stablecoin'ler için düzenleme oldukça parçalıydı, hatta düzenleyici kurumların güç mücadelesinin neden olduğu düzenleme karmaşası mevcuttu ve bu durum stablecoin endüstrisine yüksek belirsizlik ve uyum sorunları getirdi. Ancak yeni hükümetin göreve başlamasıyla birlikte, stablecoin'lerin düzenlemesi de hız kazanmış durumda.

Bu yıl Şubat ayında, ilgili milletvekilleri, "2025 Stabilcoin Şeffaflık ve Sorumluluk Teşvik Defteri Ekonomisi Yasası" (kısaca "STABLE") taslağını ve "Amerika Birleşik Devletleri Stabilcoin Ulusal İnovasyon Yasası" taslağını sundular. Bu iki yasanın bir arada sunulması tesadüf değil, üst düzey destekle gerçekleşen öncü bir harekettir. Bu yıl Mart ayında düzenlenen ilk kripto zirvesinde, üst düzey yetkililer stabilcoinlere yoğun ilgi gösterdiler, bunları "son derece umut verici" bir büyüme modeli olarak nitelendirerek, Kongre'nin ilgili yasaları Ağustos tatilinden önce Başkanlık Ofisi'ne sunmasını umduklarını açıkça belirttiler.

17 Mart'ta, Senato Bankacılık Komitesi, 18 oyla kabul ve 6 oyla karşı çıkan iki partili destekle GENIUS yasasını geçirdi ve yasa resmi olarak Senato'ya sunuldu. 26 Mart'ta, STABLE yasasının revize edilmiş versiyonu başarıyla sunuldu ve 3 Nisan'da Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi tarafından kabul edilerek Temsilciler Meclisi'ne tam oylama için sunuldu.

Her ikisi de stablecoin yasası olmasına rağmen, ikisinin odak noktaları biraz farklıdır. STABLE, federal birliğin kontrolünü öncelikli olarak ele alırken, GENIUS eyalet düzeyinde ve federal ile paralel çift düzenleme sisteminin kurulmasına daha fazla önem vermektedir. STABLE, ihraç yetkisini sigortalı mevduat kuruluşları ve federal onay almış olmayan banka kuruluşları ile sınırlarken, GENIUS daha fazla türde ihraççı için açık bir erişim sağlamaktadır. Her ikisi de 1:1 rezerv gereksinimi ve aylık raporlama talep etmekte, ancak STABLE daha katı kurallar getirmekte, ek olarak federal mevduat sigorta şirketinin (FDIC) sigorta sağlamasını istemekte ve algoritmik stablecoin'ler için iki yıllık bir yasak uygulamaktadır; GENIUS ise belirli koşullar altında algoritmik stablecoin mekanizmasının keşfine izin vermektedir. Ayrıca, GENIUS yasası stablecoin'lerin sahiplerine faiz veya gelir sağlamasına destek verirken, STABLE yasası faiz ödeme eylemini kesin bir şekilde yasaklamaktadır.

Uygulama sürecinde, her iki yasa tasarısı da çok sayıda sorgulama ile karşı karşıya kaldı. Eyalet hükümetleri, STABLE üzerindeki federal düzenleme önceliğine karşı çıkarken, bazı sektör temsilcileri de sert şartlara karşı memnuniyetsizliklerini dile getirdi. GENIUS ise esasen uyum maliyetleri üzerine tartışmaları tetikledi; bazı görüşler, çift yol sisteminin uyum maliyetlerini artıracağı ve tasarının aşırı şekilde ABD yerel pazarına odaklandığı, bu durumun üçüncü dünya ülkelerinin kullanım ihtiyaçlarını göz ardı edebileceği yönünde.

Görünüşe göre, GENIUS yasasının ilerlemesi STABLE'dan daha hızlı. 9 Mayıs'ta Senato oylamasında, GENIUS yasası 48 oyla kabul 49 oyla reddedilerek geçici olarak başarısız oldu, nedeni bazı milletvekillerinin yolsuzlukla mücadele hükümlerinin güçlendirilmesini ve idari departman üyelerinin kripto para bulundurmasının yasaklanmasını talep etmesiydi. Bu olaya ilişkin olarak, ABD Hazine Bakanı bu karara duyduğu memnuniyetsizliği açıkça ifade etti.

Kısa bir süre sonra, "GENIUS Yasası" ikinci kez gündeme geldi. Güncellenmiş versiyon, varlıkları 10 milyarın üzerinde olan stablecoin'lerin federal denetim altında olacağı, 10 milyar piyasa değerinin altında olan stablecoin'lerin ise eyaletler tarafından kendi kendine denetleneceği şekilde bir düzenleme mekanizması belirledi. Ayrıca, ABD'nin sigorta kredisi ve hükümet kredisi ile net bir ayrım yaparak sistemik riski azalttı ve teknoloji şirketlerinin stablecoin'e katılımına dair kısıtlayıcı hükümler ekledi. Güncellenen yasada hâlâ bazı milletvekillerinin sorguladığı etik normlara değinilmemiş olsa da, yatırımcılar ve mevcut mekanizmaların korunması açısından bir ilerleme kaydedilmiştir. Bu bağlamda, daha önce karşıt olan bazı milletvekilleri tutum değiştirdi ve ABD Senatosu 19. akşamı 66 oyla destek, 32 oyla karşı olarak "GENIUS Yasası"nın usul tartışmasını geçirdi. Bu, nihai yasalaşma için engelleri kaldırdı. Bir sonraki aşama, senatonun genel tartışma ve düzeltme sürecine girmesi olacak; ardından bu yasa tasarısı, Temsilciler Meclisi'ne incelenmek üzere sunulacak. Temsilciler Meclisi'nin onaylama eşiğinin görece düşük olduğu göz önüne alındığında, bu yasanın nihai yasalaşma sürecinde başkanlık ofisine imza için sevk edilme olasılığı oldukça yüksektir.

Bu yasaların geçişi, şüphesiz ki Amerika Birleşik Devletleri'nin kripto varlık tarihindeki önemli bir dönüm noktasıdır. Bu, Amerika'nın stablecoin'lerinin düzenleyici boşluğunu dolduracak, düzenleyici taraflar ve kurallar netleştirilecek, Amerika'nın stablecoin endüstrisinin daha da gelişmesini teşvik edecek ve kripto sektörünün ana akıma girmesine bir taş daha koyacaktır. Amerika'nın kendisinden hareketle, yasaların yürürlüğe girmesinin ardından, doların stablecoin'lere dayalı olarak derinlemesine nüfuz etme etkileri daha belirgin hale gelecektir. Kripto piyasası, doların bir yan ürünü haline gelme eğilimi sürekli olarak artmakta ve bu durum, dolara merkezi ve merkeziyetsiz bir egemenlik inşa etme konusunda temel bir itici güç sağlamaktadır. Dikkate değer bir nokta, hangi tür yasa olursa olsun, stablecoin sahiplerinin mutlaka ABD Hazine tahvilleri, dolar gibi varlıklara sahip olmalarını gerektirmesidir. Bu da ABD tahvilleri için yeni ve sürekli bir satın alma talebi yaratmaktadır.

ABD dışında, küresel stablecoin düzenlemeleri ilk şekline kavuştu

2025'te net bir stablecoin düzenlemesi olacak, bu da stablecoin'in ABD'deki düzenlemesinin öncü olmadığını göstermektedir. Aslında, ABD'den önce Avrupa Birliği, kripto varlık piyasası (MiCA) yasasını başlattı ve buna dahil olanlar için