Báo cáo nghiên cứu độ sâu về lĩnh vực oracle: Trung tâm thông tin của thế giới trên chuỗi
Một, Nền tảng ngành và mạch phát triển: Tại sao oracle lại là "trung tâm tình báo" của blockchain 区块链的本质是一套去中心化的信任机器,通过共识机制、加密算法和分布式账本结构来保证链上数据的不可痗變性和系统的自治性。 但也正因其封闭性与自一致性,区块链天然无法主动访问链外数据,从天气预报到金融价格,从投票结果到链下身份认证,链上系统无法"看见"或"知道"外部世界的变化。 因此,预言机(Oracle)作为链上与链下之间的信息桥梁,承担着"感知外部世界"的关键角色。 它不是简单的数据搬运工,而是区块链的情报中枢(Intelligence Hub)——只有预言机提供的链下信息被注入智能合约,链上金融逻辑才能正确执行,从而连接起现实世界与去中心化宇宙。 1.1 Logic ra đời của đảo thông tin và máy tiên tri Các mạng Ethereum hoặc Bitcoin thời kỳ đầu đều đối mặt với một vấn đề căn bản: hợp đồng thông minh trên chuỗi là "mù". Chúng chỉ có thể thực hiện tính toán dựa trên dữ liệu đã được ghi vào chuỗi, không thể "chủ động" lấy bất kỳ thông tin nào bên ngoài chuỗi. Ví dụ: các giao thức DeFi không thể tự động lấy giá ETH/USD theo thời gian thực; các trò chơi GameFi không thể đồng bộ hóa điểm số của các sự kiện thế giới thực; các giao thức RWA không thể xác định xem tài sản thực (như bất động sản, trái phiếu) có bị thanh lý hoặc chuyển nhượng hay không. Sự xuất hiện của oracle chính là để giải quyết khuyết điểm tính chất của những hòn đảo thông tin này. Chúng thu thập dữ liệu từ thế giới bên ngoài và truyền tải lên chuỗi theo cách tập trung hoặc phi tập trung, giúp hợp đồng thông minh có được "ngữ cảnh" và "trạng thái thế giới", từ đó có thể thúc đẩy các ứng dụng phi tập trung phức tạp và thực tiễn hơn. 1.2 Ba giai đoạn tiến hóa then chốt: Từ tập trung hóa đến mô-đun hóa Sự phát triển của công nghệ oracle đã trải qua ba giai đoạn, mỗi giai đoạn đều mở rộng đáng kể ranh giới vai trò của nó trong thế giới blockchain: Giai đoạn đầu tiên: Oracle tập trung: Các oracle sớm chủ yếu sử dụng hình thức nguồn dữ liệu đơn + nút trung tâm đẩy thông tin, chẳng hạn như Augur, Provable sớm, nhưng tính an toàn và khả năng chống kiểm duyệt rất thấp, dễ bị sửa đổi, chiếm đoạt hoặc bị gián đoạn. Giai đoạn thứ hai: Tập hợp dữ liệu phi tập trung (Mô hình Chainlink): Sự xuất hiện của Chainlink đã đưa oracle lên tầm cao mới. Nó xây dựng một mạng lưới cung cấp dữ liệu phi tập trung thông qua nhiều nhà cung cấp dữ liệu (Data Feeds) + mạng lưới nút + cơ chế staking và khuyến khích. Độ an toàn và khả năng xác minh được nâng cao đáng kể, đồng thời hình thành xu hướng chủ đạo trong ngành. Giai đoạn ba: Oracle có thể xác minh và mô-đun (Verifiable & Modular Oracles): Khi nhu cầu tăng lên và các công nghệ mới như AI xuất hiện, oracle mô-đun trở thành xu hướng, các dự án như UMA, Pyth, Supra, RedStone, Witnet, Ritual, Light Protocol đã đưa ra các cơ chế đổi mới bao gồm "đường dẫn xác minh mã hóa (Crypto-Proofed Data)", "Bằng chứng ZK (ZK-Proofs)", "xác minh tính toán ngoài chuỗi (Off-chain computation verification)", "tầng dữ liệu tùy chỉnh (Custom Data Layer)" nhằm làm cho oracle tiến tới tính linh hoạt, khả năng kết hợp, độ trễ thấp và có thể kiểm toán. 1.3 Tại sao nói rằng oracle là "trung tâm thông tin" chứ không phải "công cụ ngoại vi"? 在传统叙事中,预言机常被比喻为"区块链的感官系统",即区块链眼earnosenosetongue。 但在当前高度复杂的链上生态中,这一比喻已不再足够:在 DeFi 中,预言机决定了清算、套利、交易执行的"基准现实",数据延迟或操控将直接引发系统性风险; 在 RWA 中,预言机承担"链下资产数字孪生"的同步功能,是现实资产合法存在于链上的唯一证明接口; 在 AI+Crypto 领域,预言机则变成模型喂数的"数据入mouth口",决定智能代理是否能有效运行; 在跨链桥与再质押协议中,预言机还shoulder 负"跨链状态同步","安全性引导","验证共识正确性"的任务。 Điều này có nghĩa là, oracle đã không còn chỉ là "cảm giác", mà là trung tâm thần kinh và mạng lưới thông tin trong hệ sinh thái phức tạp trên chuỗi. Vai trò của nó không còn là "cảm nhận", mà là xây dựng thực tế đồng thuận, đồng bộ vũ trụ trên chuỗi và thế giới ngoài chuỗi. Từ góc độ quốc gia, dữ liệu là dầu mỏ của thế kỷ 21, trong khi oracle là bộ điều khiển luồng dữ liệu. Kiểm soát mạng lưới oracle có nghĩa là kiểm soát việc tạo ra "nhận thức thực tế" trên chuỗi: ai định nghĩa giá cả, ai nắm giữ trật tự tài chính; ai đồng bộ hóa sự thật, ai xây dựng cấu trúc nhận thức; ai độc quyền lối vào, ai định nghĩa tiêu chuẩn của "dữ liệu đáng tin cậy". Do đó, oracle đang trở thành cơ sở hạ tầng cốt lõi trong các mô-đun DePIN, DeAI và RWA. Hai, Cấu trúc thị trường và so sánh dự án: Cuộc đối đầu trực diện giữa di sản tập trung và tân binh phi tập trung. Mặc dù oracle được coi là "trung tâm thông tin" của blockchain, nhưng trên thực tế, những người nắm giữ trung tâm này lại lâu dài ở trong một trạng thái độc quyền "hầu như tập trung". Những ông lớn oracle truyền thống như Chainlink không chỉ là người xây dựng cơ sở hạ tầng của ngành mà còn là những người hưởng lợi lớn nhất từ các quy tắc trật tự. Tuy nhiên, với sự trỗi dậy của các xu hướng mới như kể chuyện mô-đun, mô hình DePIN, và các con đường xác minh ZK, cấu trúc thị trường oracle đang trải qua một cuộc tái cấu trúc quyền lực rõ rệt. Sự thay đổi trong lĩnh vực này không chỉ đơn thuần là cạnh tranh sản phẩm mà còn là cuộc đối kháng triết học về "ai sẽ định nghĩa thực tại trên chuỗi". Chainlink 之于预言机赛道的意义,类似于早期以太坊之于智能合约的象征地位。 它率先建立了基于数据聚合、节点质押、经济激励三者结合的完整网络架构,在DeFi 夏季后成为无可替代的"链上基准现实提供者"。 无论是 Aave、Compound、Synthetix 这样的金融协议,还是 Polygon、Arbitrum 等Layer 2 网络,大量系统性运行都严重依赖于 Chainlink 的数据供给。 Tuy nhiên,也正是这类"不可或缺"带来了两方面的隐患:其one is 过度依赖导致链上系统的单点故障风险; 其二则是隐性中心化所带来的透明性危机和数据审查空间。 Chainlink 的节点网络虽然名义上去中心化,但其实际运行中往往集中于少数验证者,如 Deutsche Telekom、Swisscom、Blockdaemon 等传统机构节点; 而 Off-Chain Reporting(OCR)机制、数据源筛选、更新频率选择等决策,大多不透明也难以社区化治理。 它更像一个向区块链世界输入"可信版本现实"的中心发布系统,而非一个真正去中心化、抗审查的数据供给市场。 正是这一点,为后来者打开了价值突破口。 Sự xuất hiện của Mạng Pyth là một cuộc đối kháng sâu sắc đối với mô hình Chainlink. Pyth không sao chép nguyên mẫu tập hợp dữ liệu truyền thống, mà trực tiếp trao quyền tải lên dữ liệu cho chính các nguồn dữ liệu, chẳng hạn như sàn giao dịch, nhà tạo lập thị trường và nhà cung cấp hạ tầng. Mô hình "nguồn dữ liệu bên thứ nhất tải lên" này giảm bớt đáng kể các cấp độ trung gian của dữ liệu ngoài chuỗi, nâng cao tính thời gian thực và tính nguyên bản, đồng thời biến oracle từ "công cụ tập hợp dữ liệu" thành "hạ tầng định giá nguyên thủy". Điều này cực kỳ hấp dẫn đối với các tình huống giao dịch tần suất cao và độ trễ thấp như giao dịch phái sinh, hợp đồng vĩnh viễn, logic trò chơi trên blockchain, v.v. Nhưng đồng thời, nó cũng mang đến một vấn đề sâu sắc hơn: Nguồn dữ liệu của Pyth chủ yếu đến từ các sàn giao dịch tiền điện tử và các nhà cung cấp thanh khoản - những người tham gia này vừa là nhà cung cấp thông tin vừa là người tham gia thị trường, cấu trúc "vừa là vận động viên vừa là trọng tài" này, liệu có thực sự thoát khỏi thao túng giá cả và xung đột lợi ích hay không, là một khoảng cách niềm tin chưa được chứng minh. 与 Pyth 聚焦数据来源和更新效率不同,RedStone 和 UMA 则选择另辟蹊径,切入预言机"信任路径"的结构层本身。 传统预言机的运行机制多基于"喂价"与"确认",i.e.:节点将数据上传并广播给智能合约,合约直接采用这些数据作为状态依据。 这种机制最大的问题在于:链上并无真正的"数据可验证路径"。 换言之,合约无法判断上传的数据是否真源自链下指定的信息源,也无法审计其路径是否完整neutral。 RedStone 提出的"可验证数据包"机制正是解决这一问题:通过将链下数据用加密方式封装为具有验签结构的数据体,并由执行合约即时解包与验证,从而大幅度提高链上数据调用的确定性、安全性与灵活性。 同样地,UMA 所倡导的"Optimistic Oracle"paragm 则更为激进。 它假设预言机本身并不需要每次都提供绝对正确的数据,而是在出现争议时引入经济博弈来解决。 这种乐观机制将大部分数据处理逻辑交给链下,只有在出现异议时才通过争议仲裁模块回归链上治理。 这种机制的优势在于极高的成本效率与系统扩展性,适合复杂金fusion 约、保险协议与长尾信息场景,但其缺点也极为明显:一旦系统内激励机制设计不周,极易出现攻击者反复挑战、瑣改预言的博弈纵问题。 Các dự án mới nổi như Supra, Witnet, Ritual đang đổi mới ở những chiều sâu hơn: có người xây dựng cầu nối giữa "tính toán ngoài chuỗi" và "đường dẫn xác thực mã hóa", có người cố gắng mô-đun hóa dịch vụ oracle sao cho có thể tự do nhúng vào các môi trường hoạt động của chuỗi khối khác nhau, cũng có người đơn giản là viết lại cấu trúc khuyến khích giữa nút và nguồn dữ liệu, hình thành "chuỗi cung ứng tùy chỉnh" cho dữ liệu đáng tin cậy trên chuỗi. Những dự án này vẫn chưa hình thành hiệu ứng mạng chính thống, nhưng phản ánh một tín hiệu rõ ràng: lĩnh vực oracle đã chuyển từ "cuộc chiến đồng thuận" sang "cuộc chiến đường dẫn tin cậy", từ "cung cấp giá đơn lẻ" sang "cơ chế tạo ra thực tế đáng tin cậy" trong một cuộc tranh đấu toàn diện. Chúng ta có thể thấy rằng thị trường oracle đang trải qua một cuộc chuyển mình từ "độc quyền hạ tầng" sang "đa dạng tin cậy". Các dự án lâu đời có sự ràng buộc hệ sinh thái mạnh mẽ và phụ thuộc vào con đường người dùng, trong khi các dự án mới nổi sử dụng khả năng xác minh, độ trễ thấp và tùy chỉnh làm vũ khí, cố gắng chọc thủng những vết nứt mà oracle tập trung để lại. Nhưng dù đứng ở bên nào, chúng ta đều phải thừa nhận một thực tế: ai có thể định nghĩa "thực tại" trên chuỗi, người đó sẽ nắm giữ quyền kiểm soát chuẩn mực của toàn bộ thế giới tiền mã hóa. Đây không phải là một cuộc chiến công nghệ, mà là một cuộc "chiến tranh quyền định nghĩa". Tương lai của oracle chắc chắn sẽ không còn đơn giản chỉ là "đưa dữ liệu lên chuỗi". Ba, Không gian tiềm năng và mở rộng ranh giới: từ luân chuyển thông tin tài chính đến cơ sở hạ tầng RWA trên chuỗi 预言机的本质,是为链上系统提供"可验证的现实输入",这使它在加密世界中承担着远超数据传输的核心角色。 回望过去十年,预言机从最初服务去中心化金融(DeFi)中的"喂价"功能起步,如今正向更宽广的边界expand:从链上金融交易的基础数据提供者,演进为现实资产(RWA)映射的中枢系统、跨链互操作的桥梁节点,甚至成为支持链上法律、身份、治理与 AI 生成数据等复杂结构的"链上实证基座"。 金融信息流转的基础设施化:在 DeFi 崛起的黄金时期(2020–2022),预言机的主要作用集中于"价格喂送"——为链上合约提供外部市场资产的实时价格。 这一需求推动了 Chainlink、Band Protocol、DIA 等项目的快速发展,也催生了第一代预言机标准。 但在实际运行中,DeFi 合约的复杂度不断升级,预言机也被迫"beyond 价格":保险协议需要气候数据、CDP 模型需要经济指标、永续合约需要波动率与deal量分布、结构化产品需要复杂的多因子数据。 这标志着预言机从价格工具进化为多元数据源的接入层,其作用正逐渐"系统化"。 Hơn nữa, cùng với việc MakerDAO, Centrifuge, Maple, Ondo và các dự án khác quy mô lớn đưa vào các tài sản thực như nợ ngoài chuỗi, trái phiếu chính phủ, và phần chia quỹ, vai trò của oracle bắt đầu chuyển biến thành một người ghi chép đáng tin cậy cho RWA (Tài sản Thế giới Thực) trên chuỗi. Trong quá trình này, oracle không còn chỉ là "đường ống dữ liệu đầu vào", mà trở thành người xác thực RWA trên chuỗi, người cập nhật trạng thái, và người thực hiện phân phối lợi nhuận - một hệ thống trung lập có "khả năng điều khiển dựa trên sự thật". Nguồn gốc đáng tin cậy của RWA trên chuỗi: Vấn đề lớn nhất của RWA không bao giờ là "độ khó kỹ thuật", mà là "làm thế nào để đạt được sự nhất quán giữa biểu hiện trên chuỗi và trạng thái pháp lý, tài sản bên ngoài". Trong hệ thống truyền thống, sự nhất quán này được bảo đảm bởi luật sư, kiểm toán, quản lý và quy trình giấy tờ, trong khi trên chuỗi, oracle trở thành yếu tố then chốt để tái cấu trúc cơ chế này. Ví dụ, nếu một trái phiếu trên chuỗi được đảm bảo bằng một loạt bất động sản bên ngoài, hợp đồng thông minh sẽ biết như thế nào về việc liệu bất động sản đó đã bị niêm phong, được định giá, cho thuê, bán hoặc cầm cố cho người khác hay chưa? Tất cả những thông tin này đều tồn tại bên ngoài chuỗi, không thể được đưa lên chuỗi một cách nguyên bản. Lúc này, nhiệm vụ của oracle không chỉ đơn thuần là "đồng bộ dữ liệu", mà là thông qua việc kết nối hệ thống đăng ký của chính phủ, thiết bị IoT, quy trình kiểm toán và cơ chế tín nhiệm, xây dựng một "bức tranh tin cậy trên chuỗi". Nó phải liên tục cập nhật bức tranh này để đảm bảo rằng trạng thái hợp đồng và trạng thái thực tế là nhất quán. Khả năng này sẽ đẩy oracle đến những ứng dụng phức tạp hơn, thậm chí cần tích hợp các hệ thống tín nhiệm pháp lý, vật lý và chính trị. Đồng thời, chúng tôi cũng thấy sự hợp tác giữa RedStone và Centrifuge, thông qua việc tải lên chuỗi thông tin về dòng tiền, trạng thái đáo hạn, thông tin về sự vỡ nợ của tài sản RWA dưới định dạng dữ liệu mô-đun, cung cấp đầu vào cấp nguyên tử cho giao dịch, quản lý rủi ro và thanh toán trong thị trường thanh khoản. Cơ chế tiêu chuẩn hóa và cập nhật đáng tin cậy của dữ liệu này gần như tương đương với việc xây dựng "chip kiểm toán" cho hệ thống tài chính trên chuỗi, là nền tảng của toàn bộ hệ sinh thái tài chính trên chuỗi hướng tới thực tế. 预言机的"跨资产层"演化:另一个值得关注的趋势是:预言机正逐步从资产"数据提供层"向"跨资产协调层"演化。 在 LayerZero、Wormhole 等跨链协议快速崛起的背景下,单链数据壁垒已经开始被打破,但资产状态的同步性仍存在严重鸿沟。 例如,一个以太坊上的稳定币可能依赖 Arbitrum 上的清算价格,而某个 Solana 的结构化产品,其底层资产可能涉及 Polygon 上 RWA 债权的收益率。 这种多链交互式金融结构,需要一个"逻辑中枢"协调数据的获取、更新、验证与广播。 未来的预言机,尤其是那些支持跨链部署、链下协同与合约可组合的结构化预言机系统,将更像一个"链上 API 中台"——它不僅僅是提供数据,而是具备调用、验证、转换、整合与分发的能力,从而成为整个 Web3 应用层的数据智能层。 当预言机在 RWA 上获得稳定性之后,下一个边界将是"人"与"行为"的数据映射。 换言之,它将不仅记录"物的状态",还将捕捉"人的行为"——链上信用体系、DID(去中心化身份)、链上诉讼仲裁、乃至 AI 生成内容的真实性验证,都会需要"具备审计性的链上输入口"。 这一方向已经在 EigenLayer、Ritual、HyperOracle 等项目中初露端倪:它们要么让预言机验证链下模型运行结果,要么把 AI 模型输出接入链上要素流程,要么让审计者以 staking 模式承担事实责任。 Xu hướng này cho thấy, biên giới của oracle đã mở rộng từ "luân chuyển thông tin tài chính" đến toàn bộ bức tranh dữ liệu của "thế giới trật tự trên chuỗi", trở thành cơ sở hạ tầng cho việc thế giới thực tiến tới văn minh trên chuỗi. Nó không còn chỉ là một cái loa truyền tải giá cả, mà là cây cầu số kết nối thông tin, giá trị và niềm tin. Bốn, Triển vọng xu hướng và đề xuất đầu tư: Cơ hội cấu trúc đã tới, chú ý đến ba loại hướng. Độ sâu của công nghệ oracle và sự quan tâm của ngành thường thể hiện đặc điểm "vượt qua chu kỳ phi tuyến" - sau khi cơ sở hạ tầng chuỗi công cộng bước vào giai đoạn cạnh tranh tồn kho, nó, với tư cách là "nền tảng dữ liệu" kết nối thế giới thực trên chuỗi, đã đón nhận vị trí chiến lược mạnh mẽ hơn. Dù là sự trỗi dậy của Layer2, sự hiện thực hóa RWA, hay sự kết hợp giữa AI và tính toán trên chuỗi, oracle đã trở thành "điểm neo tin cậy" không thể tránh khỏi. Do đó, nhìn về ba năm tới, logic đầu tư trong lĩnh vực oracle sẽ chuyển từ "hình dung giá trị thị trường trong giai đoạn đầu cơ" sang "đánh giá lại giá trị dòng tiền do sự tăng trưởng cấu trúc mang lại." 4.1, Xu hướng cấu trúc rõ ràng, đường cung cầu được điều chỉnh lại Với sự hòa nhập nhanh chóng giữa các tổ chức tài chính truyền thống và các giao thức trên chuỗi, trạng thái tài sản thực tế, trạng thái pháp lý và trạng thái hành vi của thế giới ngoài chuỗi đều phải được đưa vào hệ thống trên chuỗi theo cách cấu trúc, tiêu chuẩn hóa và có thể xác minh. Xu hướng này mang lại hai sự thay đổi cơ bản: Nhu cầu về luồng dữ liệu tần suất cao và tùy chỉnh đang tăng nhanh, oracle không còn chỉ là hệ thống tiếp relay giá đơn giản, mà là các nút tính toán hỗ trợ một loạt logic phức tạp (như thanh lý tự động, ánh xạ lợi nhuận, thay đổi trạng thái); Các "thuộc tính kinh tế" của dữ liệu trở nên nổi bật hơn, mô hình định giá của nó dần chuyển từ "Chi phí Gas + Khuyến khích nút" sang "Đăng ký doanh nghiệp B2B cấp doanh nghiệp + Giao thức dữ liệu SLA + Trách nhiệm hợp đồng thương mại", hình thành dòng tiền ổn định. Sự chuyển mình của quan hệ cung cầu đã trực tiếp thúc đẩy mô hình định giá dự án từ "được điều khiển bởi câu chuyện" sang "được điều khiển bởi doanh thu", đồng thời cung cấp cho những nhà đầu tư dài hạn và quỹ chiến lược một điểm neo đầu tư mới. Đặc biệt là đối với các dự án RWA hàng đầu, chuỗi tính toán AI, kiến trúc DID, việc lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ oracle đáng tin cậy, ổn định và có khả năng thông lượng cao là sự phụ thuộc không thể thay thế ở cấp hợp đồng. 4.2, Ba loại hướng trọng điểm có tiềm năng Alpha lâu dài Trong khuôn khổ phát triển mới này, chúng tôi đề xuất tập trung sự chú ý vào ba loại con đường phát triển của oracle, đại diện cho khả năng mở rộng của oracle như "trung tâm thông tin" trên chuỗi ở các chiều khác nhau: 1)模组化、应用侧原生预言机:贴近业务即贴近价值:相比传统"通用型"预言机模型,新一代项目如 RedStone、PYTH、Witnet 更强调"按需服务"与"就地部署",将预言机逻辑嵌入到应用合约或 VM 层。 这种模式更能匹配高频交易类、结构化资产类协议的需求,也使数据传输更快、响应更准、成本更低。 这类项目的优势在于:具备自然的"产品-协议"粘性,一旦某个 DeFi 或 RWA 项目选定某类预言机,其迁移成本极高,意味着中长期的绑定式收益与defense性护城河。 2）Narrative kết hợp giữa AI và Oracle: tầng giao diện của xác thực, lọc và tạo ra sự thật: Khi các mô hình AI can thiệp rộng rãi vào hệ sinh thái tiền mã hóa, cách xác thực tính xác thực của nội dung được tạo ra, dự đoán hành vi và các cuộc gọi bên ngoài trở thành vấn đề cơ bản không thể tránh khỏi. Oracle chính là "móc logic" cho vấn đề này: nó không chỉ cung cấp dữ liệu mà còn có thể xác thực xem dữ liệu có đến từ quy trình tính toán đáng tin cậy hay không, và có đáp ứng cơ chế đồng thuận đa bên hay không. Các dự án như HyperOracle, Ritual, Aethos đã bắt đầu thử nghiệm thông qua zkML, phần cứng đáng tin cậy, suy diễn mã hóa để cung cấp "kết quả gọi AI có thể chứng minh" cho các hợp đồng trên chuỗi, và kết nối dưới dạng Oracle trên chuỗi. Hướng đi này có rào cản công nghệ cao, sự chú ý của vốn cao, là điểm bùng nổ tiềm năng cho vòng cao Beta tiếp theo. 3）RWA và oracle gắn liền với danh tính: Bộ ánh xạ trạng thái pháp lý ngoài chuỗi: từ tiêu chuẩn thông điệp tài sản chung hợp tác giữa Chainlink và Swift, đến đồng bộ trạng thái lợi tức đa tài sản trên Centrifuge, và đến mô hình đánh giá bên thứ ba do Goldfinch đưa vào, RWA đang nhanh chóng xây dựng một cơ chế đáng tin cậy dựa vào "tầng thông tin trung lập". Cơ chế này chủ yếu phụ thuộc vào hệ thống oracle có thể tin cậy đưa các nội dung như pháp lý ngoài chuỗi, đăng ký tài sản, tín dụng hành vi lên chuỗi. Các dự án kiểu này có thiên hướng hơn về logic "cơ sở hạ tầng", con đường phát triển liên quan chặt chẽ đến chính sách quản lý, nhưng một khi hình thành tiêu chuẩn ngành (như CCIP của Chainlink), sẽ tạo ra hiệu ứng mạng theo hàm số mũ, thuộc về loại "tài sản đồng thuận xám" thích hợp cho việc bố trí lâu dài. 4.3, Tái cấu trúc logic đầu tư: Từ "kể chuyện định giá" đến định giá "trật tự trên chuỗi" Thị trường trong quá khứ thường xem oracle như là "công cụ phụ trợ của các lĩnh vực nóng trong DeFi", việc đánh giá vốn hóa thị trường và hành vi đầu tư thường biến động theo thị trường. Tuy nhiên, trong tương lai, oracle sẽ dần dần có cơ chế đánh giá giá trị độc lập, lý do là: nó đóng vai trò là người cung cấp thông tin không thể thay thế trong các giao thức trên chuỗi; có nguồn thu nhập từ giao thức ổn định, có thể định giá (chẳng hạn như mô hình định giá dữ liệu của Chainlink đã hình thành logic đăng ký thương mại B2B); trong nhiều lĩnh vực tăng trưởng cấu trúc như RWA, AI, quản trị, nó đảm nhận nhiệm vụ phối hợp thông tin cơ sở, có hiệu ứng bội. Do đó, chúng tôi khuyên các nhà đầu tư không nên chỉ đánh giá dự án từ "quy mô thị trường" và "sự nóng lên giao dịch", mà nên lọc ra các tài sản oracle có tiềm năng giá trị lâu dài từ ba dòng chính sau: liệu có sự gắn kết độ sâu nguyên thủy với giao thức, chuỗi, các tổ chức tài chính hay không; liệu có thiết lập "dữ liệu-sự thật-consensus" trong vòng khép kín thương mại hay không; liệu có lợi thế mở rộng trong các kịch bản thế hệ tiếp theo (RWA, AI, chuỗi chéo) hay không. Tóm lại, oracle đã không còn là một vai phụ bên lề của câu chuyện tiền điện tử, mà đang dần trở thành "hệ thống chuẩn mực thực tế" và "cỗ máy sinh ra trật tự" trong thế giới chuỗi. Cơ hội cấu trúc đã hình thành, logic đầu tư cần được tái cấu trúc. V. Kết luận: Thời đại lợi ích cấu trúc của lĩnh vực oracle đã đến. Lĩnh vực oracle đang đứng trên đỉnh cao của sự tiến hóa trong hệ sinh thái blockchain, đảm nhiệm vai trò cầu nối thông tin giữa thế giới chuỗi và thế giới thực. Khi độ phức tạp của ứng dụng trên chuỗi gia tăng và nhu cầu đưa tài sản thực lên chuỗi tăng cao, oracle không còn chỉ là nhà cung cấp dữ liệu giá cả, mà trở thành "trung tâm tình báo" và "động cơ tạo ra trật tự" đáng tin cậy cho việc thực thi hợp đồng thông minh. Sự nâng cao đa chiều của công nghệ và sự mở rộng sâu sắc của các tình huống ứng dụng đã mang lại cho oracle không gian phát triển và cơ hội định giá lại chưa từng có. Trong tương lai, các dự án oracle sẽ phát triển theo hướng phi tập trung hơn, mô-đun hóa và theo tình huống, sự hòa nhập giữa AI và dữ liệu trên chuỗi, cũng như quá trình chuỗi hóa RWA sẽ cung cấp động lực phát triển liên tục cho nó. Các nhà đầu tư nên xem xét giá trị của các dự án oracle từ ba khía cạnh: ràng buộc giao thức trên chuỗi, vòng khép kín mô hình kinh doanh và khả năng mở rộng, tập trung vào sức mạnh đổi mới có khả năng bảo vệ lâu dài và tiềm năng phát triển cấu trúc. Nhìn chung, lĩnh vực oracle đã dần chuyển từ vai trò phụ thành "trung tâm thông tin" của thế giới blockchain, giá trị sinh thái và cơ hội đầu tư của nó không thể bị bỏ qua, thời đại lợi ích cấu trúc đã đến.
Nội dung chỉ mang tính chất tham khảo, không phải là lời chào mời hay đề nghị. Không cung cấp tư vấn về đầu tư, thuế hoặc pháp lý. Xem Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm để biết thêm thông tin về rủi ro.
Báo cáo nghiên cứu độ sâu về lĩnh vực oracle: Trung tâm thông tin của thế giới trên chuỗi
Một, Nền tảng ngành và mạch phát triển: Tại sao oracle lại là "trung tâm tình báo" của blockchain
区块链的本质是一套去中心化的信任机器,通过共识机制、加密算法和分布式账本结构来保证链上数据的不可痗變性和系统的自治性。 但也正因其封闭性与自一致性,区块链天然无法主动访问链外数据,从天气预报到金融价格,从投票结果到链下身份认证,链上系统无法"看见"或"知道"外部世界的变化。 因此,预言机(Oracle)作为链上与链下之间的信息桥梁,承担着"感知外部世界"的关键角色。 它不是简单的数据搬运工,而是区块链的情报中枢(Intelligence Hub)——只有预言机提供的链下信息被注入智能合约,链上金融逻辑才能正确执行,从而连接起现实世界与去中心化宇宙。
1.1 Logic ra đời của đảo thông tin và máy tiên tri
Các mạng Ethereum hoặc Bitcoin thời kỳ đầu đều đối mặt với một vấn đề căn bản: hợp đồng thông minh trên chuỗi là "mù". Chúng chỉ có thể thực hiện tính toán dựa trên dữ liệu đã được ghi vào chuỗi, không thể "chủ động" lấy bất kỳ thông tin nào bên ngoài chuỗi. Ví dụ: các giao thức DeFi không thể tự động lấy giá ETH/USD theo thời gian thực; các trò chơi GameFi không thể đồng bộ hóa điểm số của các sự kiện thế giới thực; các giao thức RWA không thể xác định xem tài sản thực (như bất động sản, trái phiếu) có bị thanh lý hoặc chuyển nhượng hay không.
Sự xuất hiện của oracle chính là để giải quyết khuyết điểm tính chất của những hòn đảo thông tin này. Chúng thu thập dữ liệu từ thế giới bên ngoài và truyền tải lên chuỗi theo cách tập trung hoặc phi tập trung, giúp hợp đồng thông minh có được "ngữ cảnh" và "trạng thái thế giới", từ đó có thể thúc đẩy các ứng dụng phi tập trung phức tạp và thực tiễn hơn.
1.2 Ba giai đoạn tiến hóa then chốt: Từ tập trung hóa đến mô-đun hóa
Sự phát triển của công nghệ oracle đã trải qua ba giai đoạn, mỗi giai đoạn đều mở rộng đáng kể ranh giới vai trò của nó trong thế giới blockchain:
Giai đoạn đầu tiên: Oracle tập trung: Các oracle sớm chủ yếu sử dụng hình thức nguồn dữ liệu đơn + nút trung tâm đẩy thông tin, chẳng hạn như Augur, Provable sớm, nhưng tính an toàn và khả năng chống kiểm duyệt rất thấp, dễ bị sửa đổi, chiếm đoạt hoặc bị gián đoạn.
Giai đoạn thứ hai: Tập hợp dữ liệu phi tập trung (Mô hình Chainlink): Sự xuất hiện của Chainlink đã đưa oracle lên tầm cao mới. Nó xây dựng một mạng lưới cung cấp dữ liệu phi tập trung thông qua nhiều nhà cung cấp dữ liệu (Data Feeds) + mạng lưới nút + cơ chế staking và khuyến khích. Độ an toàn và khả năng xác minh được nâng cao đáng kể, đồng thời hình thành xu hướng chủ đạo trong ngành.
Giai đoạn ba: Oracle có thể xác minh và mô-đun (Verifiable & Modular Oracles): Khi nhu cầu tăng lên và các công nghệ mới như AI xuất hiện, oracle mô-đun trở thành xu hướng, các dự án như UMA, Pyth, Supra, RedStone, Witnet, Ritual, Light Protocol đã đưa ra các cơ chế đổi mới bao gồm "đường dẫn xác minh mã hóa (Crypto-Proofed Data)", "Bằng chứng ZK (ZK-Proofs)", "xác minh tính toán ngoài chuỗi (Off-chain computation verification)", "tầng dữ liệu tùy chỉnh (Custom Data Layer)" nhằm làm cho oracle tiến tới tính linh hoạt, khả năng kết hợp, độ trễ thấp và có thể kiểm toán.
1.3 Tại sao nói rằng oracle là "trung tâm thông tin" chứ không phải "công cụ ngoại vi"?
在传统叙事中,预言机常被比喻为"区块链的感官系统",即区块链眼earnosenosetongue。 但在当前高度复杂的链上生态中,这一比喻已不再足够:在 DeFi 中,预言机决定了清算、套利、交易执行的"基准现实",数据延迟或操控将直接引发系统性风险; 在 RWA 中,预言机承担"链下资产数字孪生"的同步功能,是现实资产合法存在于链上的唯一证明接口; 在 AI+Crypto 领域,预言机则变成模型喂数的"数据入mouth口",决定智能代理是否能有效运行; 在跨链桥与再质押协议中,预言机还shoulder 负"跨链状态同步","安全性引导","验证共识正确性"的任务。
Điều này có nghĩa là, oracle đã không còn chỉ là "cảm giác", mà là trung tâm thần kinh và mạng lưới thông tin trong hệ sinh thái phức tạp trên chuỗi. Vai trò của nó không còn là "cảm nhận", mà là xây dựng thực tế đồng thuận, đồng bộ vũ trụ trên chuỗi và thế giới ngoài chuỗi.
Từ góc độ quốc gia, dữ liệu là dầu mỏ của thế kỷ 21, trong khi oracle là bộ điều khiển luồng dữ liệu. Kiểm soát mạng lưới oracle có nghĩa là kiểm soát việc tạo ra "nhận thức thực tế" trên chuỗi: ai định nghĩa giá cả, ai nắm giữ trật tự tài chính; ai đồng bộ hóa sự thật, ai xây dựng cấu trúc nhận thức; ai độc quyền lối vào, ai định nghĩa tiêu chuẩn của "dữ liệu đáng tin cậy". Do đó, oracle đang trở thành cơ sở hạ tầng cốt lõi trong các mô-đun DePIN, DeAI và RWA.
Hai, Cấu trúc thị trường và so sánh dự án: Cuộc đối đầu trực diện giữa di sản tập trung và tân binh phi tập trung.
Mặc dù oracle được coi là "trung tâm thông tin" của blockchain, nhưng trên thực tế, những người nắm giữ trung tâm này lại lâu dài ở trong một trạng thái độc quyền "hầu như tập trung". Những ông lớn oracle truyền thống như Chainlink không chỉ là người xây dựng cơ sở hạ tầng của ngành mà còn là những người hưởng lợi lớn nhất từ các quy tắc trật tự. Tuy nhiên, với sự trỗi dậy của các xu hướng mới như kể chuyện mô-đun, mô hình DePIN, và các con đường xác minh ZK, cấu trúc thị trường oracle đang trải qua một cuộc tái cấu trúc quyền lực rõ rệt. Sự thay đổi trong lĩnh vực này không chỉ đơn thuần là cạnh tranh sản phẩm mà còn là cuộc đối kháng triết học về "ai sẽ định nghĩa thực tại trên chuỗi".
Chainlink 之于预言机赛道的意义,类似于早期以太坊之于智能合约的象征地位。 它率先建立了基于数据聚合、节点质押、经济激励三者结合的完整网络架构,在DeFi 夏季后成为无可替代的"链上基准现实提供者"。 无论是 Aave、Compound、Synthetix 这样的金融协议,还是 Polygon、Arbitrum 等Layer 2 网络,大量系统性运行都严重依赖于 Chainlink 的数据供给。 Tuy nhiên,也正是这类"不可或缺"带来了两方面的隐患:其one is 过度依赖导致链上系统的单点故障风险; 其二则是隐性中心化所带来的透明性危机和数据审查空间。 Chainlink 的节点网络虽然名义上去中心化,但其实际运行中往往集中于少数验证者,如 Deutsche Telekom、Swisscom、Blockdaemon 等传统机构节点; 而 Off-Chain Reporting(OCR)机制、数据源筛选、更新频率选择等决策,大多不透明也难以社区化治理。 它更像一个向区块链世界输入"可信版本现实"的中心发布系统,而非一个真正去中心化、抗审查的数据供给市场。 正是这一点,为后来者打开了价值突破口。
Sự xuất hiện của Mạng Pyth là một cuộc đối kháng sâu sắc đối với mô hình Chainlink. Pyth không sao chép nguyên mẫu tập hợp dữ liệu truyền thống, mà trực tiếp trao quyền tải lên dữ liệu cho chính các nguồn dữ liệu, chẳng hạn như sàn giao dịch, nhà tạo lập thị trường và nhà cung cấp hạ tầng. Mô hình "nguồn dữ liệu bên thứ nhất tải lên" này giảm bớt đáng kể các cấp độ trung gian của dữ liệu ngoài chuỗi, nâng cao tính thời gian thực và tính nguyên bản, đồng thời biến oracle từ "công cụ tập hợp dữ liệu" thành "hạ tầng định giá nguyên thủy". Điều này cực kỳ hấp dẫn đối với các tình huống giao dịch tần suất cao và độ trễ thấp như giao dịch phái sinh, hợp đồng vĩnh viễn, logic trò chơi trên blockchain, v.v. Nhưng đồng thời, nó cũng mang đến một vấn đề sâu sắc hơn: Nguồn dữ liệu của Pyth chủ yếu đến từ các sàn giao dịch tiền điện tử và các nhà cung cấp thanh khoản - những người tham gia này vừa là nhà cung cấp thông tin vừa là người tham gia thị trường, cấu trúc "vừa là vận động viên vừa là trọng tài" này, liệu có thực sự thoát khỏi thao túng giá cả và xung đột lợi ích hay không, là một khoảng cách niềm tin chưa được chứng minh.
与 Pyth 聚焦数据来源和更新效率不同,RedStone 和 UMA 则选择另辟蹊径,切入预言机"信任路径"的结构层本身。 传统预言机的运行机制多基于"喂价"与"确认",i.e.:节点将数据上传并广播给智能合约,合约直接采用这些数据作为状态依据。 这种机制最大的问题在于:链上并无真正的"数据可验证路径"。 换言之,合约无法判断上传的数据是否真源自链下指定的信息源,也无法审计其路径是否完整neutral。 RedStone 提出的"可验证数据包"机制正是解决这一问题:通过将链下数据用加密方式封装为具有验签结构的数据体,并由执行合约即时解包与验证,从而大幅度提高链上数据调用的确定性、安全性与灵活性。
同样地,UMA 所倡导的"Optimistic Oracle"paragm 则更为激进。 它假设预言机本身并不需要每次都提供绝对正确的数据,而是在出现争议时引入经济博弈来解决。 这种乐观机制将大部分数据处理逻辑交给链下,只有在出现异议时才通过争议仲裁模块回归链上治理。 这种机制的优势在于极高的成本效率与系统扩展性,适合复杂金fusion 约、保险协议与长尾信息场景,但其缺点也极为明显:一旦系统内激励机制设计不周,极易出现攻击者反复挑战、瑣改预言的博弈纵问题。
Các dự án mới nổi như Supra, Witnet, Ritual đang đổi mới ở những chiều sâu hơn: có người xây dựng cầu nối giữa "tính toán ngoài chuỗi" và "đường dẫn xác thực mã hóa", có người cố gắng mô-đun hóa dịch vụ oracle sao cho có thể tự do nhúng vào các môi trường hoạt động của chuỗi khối khác nhau, cũng có người đơn giản là viết lại cấu trúc khuyến khích giữa nút và nguồn dữ liệu, hình thành "chuỗi cung ứng tùy chỉnh" cho dữ liệu đáng tin cậy trên chuỗi. Những dự án này vẫn chưa hình thành hiệu ứng mạng chính thống, nhưng phản ánh một tín hiệu rõ ràng: lĩnh vực oracle đã chuyển từ "cuộc chiến đồng thuận" sang "cuộc chiến đường dẫn tin cậy", từ "cung cấp giá đơn lẻ" sang "cơ chế tạo ra thực tế đáng tin cậy" trong một cuộc tranh đấu toàn diện.
Chúng ta có thể thấy rằng thị trường oracle đang trải qua một cuộc chuyển mình từ "độc quyền hạ tầng" sang "đa dạng tin cậy". Các dự án lâu đời có sự ràng buộc hệ sinh thái mạnh mẽ và phụ thuộc vào con đường người dùng, trong khi các dự án mới nổi sử dụng khả năng xác minh, độ trễ thấp và tùy chỉnh làm vũ khí, cố gắng chọc thủng những vết nứt mà oracle tập trung để lại. Nhưng dù đứng ở bên nào, chúng ta đều phải thừa nhận một thực tế: ai có thể định nghĩa "thực tại" trên chuỗi, người đó sẽ nắm giữ quyền kiểm soát chuẩn mực của toàn bộ thế giới tiền mã hóa. Đây không phải là một cuộc chiến công nghệ, mà là một cuộc "chiến tranh quyền định nghĩa". Tương lai của oracle chắc chắn sẽ không còn đơn giản chỉ là "đưa dữ liệu lên chuỗi".
Ba, Không gian tiềm năng và mở rộng ranh giới: từ luân chuyển thông tin tài chính đến cơ sở hạ tầng RWA trên chuỗi
预言机的本质,是为链上系统提供"可验证的现实输入",这使它在加密世界中承担着远超数据传输的核心角色。 回望过去十年,预言机从最初服务去中心化金融(DeFi)中的"喂价"功能起步,如今正向更宽广的边界expand:从链上金融交易的基础数据提供者,演进为现实资产(RWA)映射的中枢系统、跨链互操作的桥梁节点,甚至成为支持链上法律、身份、治理与 AI 生成数据等复杂结构的"链上实证基座"。
金融信息流转的基础设施化:在 DeFi 崛起的黄金时期(2020–2022),预言机的主要作用集中于"价格喂送"——为链上合约提供外部市场资产的实时价格。 这一需求推动了 Chainlink、Band Protocol、DIA 等项目的快速发展,也催生了第一代预言机标准。 但在实际运行中,DeFi 合约的复杂度不断升级,预言机也被迫"beyond 价格":保险协议需要气候数据、CDP 模型需要经济指标、永续合约需要波动率与deal量分布、结构化产品需要复杂的多因子数据。 这标志着预言机从价格工具进化为多元数据源的接入层,其作用正逐渐"系统化"。
Hơn nữa, cùng với việc MakerDAO, Centrifuge, Maple, Ondo và các dự án khác quy mô lớn đưa vào các tài sản thực như nợ ngoài chuỗi, trái phiếu chính phủ, và phần chia quỹ, vai trò của oracle bắt đầu chuyển biến thành một người ghi chép đáng tin cậy cho RWA (Tài sản Thế giới Thực) trên chuỗi. Trong quá trình này, oracle không còn chỉ là "đường ống dữ liệu đầu vào", mà trở thành người xác thực RWA trên chuỗi, người cập nhật trạng thái, và người thực hiện phân phối lợi nhuận - một hệ thống trung lập có "khả năng điều khiển dựa trên sự thật".
Nguồn gốc đáng tin cậy của RWA trên chuỗi: Vấn đề lớn nhất của RWA không bao giờ là "độ khó kỹ thuật", mà là "làm thế nào để đạt được sự nhất quán giữa biểu hiện trên chuỗi và trạng thái pháp lý, tài sản bên ngoài". Trong hệ thống truyền thống, sự nhất quán này được bảo đảm bởi luật sư, kiểm toán, quản lý và quy trình giấy tờ, trong khi trên chuỗi, oracle trở thành yếu tố then chốt để tái cấu trúc cơ chế này. Ví dụ, nếu một trái phiếu trên chuỗi được đảm bảo bằng một loạt bất động sản bên ngoài, hợp đồng thông minh sẽ biết như thế nào về việc liệu bất động sản đó đã bị niêm phong, được định giá, cho thuê, bán hoặc cầm cố cho người khác hay chưa? Tất cả những thông tin này đều tồn tại bên ngoài chuỗi, không thể được đưa lên chuỗi một cách nguyên bản. Lúc này, nhiệm vụ của oracle không chỉ đơn thuần là "đồng bộ dữ liệu", mà là thông qua việc kết nối hệ thống đăng ký của chính phủ, thiết bị IoT, quy trình kiểm toán và cơ chế tín nhiệm, xây dựng một "bức tranh tin cậy trên chuỗi". Nó phải liên tục cập nhật bức tranh này để đảm bảo rằng trạng thái hợp đồng và trạng thái thực tế là nhất quán. Khả năng này sẽ đẩy oracle đến những ứng dụng phức tạp hơn, thậm chí cần tích hợp các hệ thống tín nhiệm pháp lý, vật lý và chính trị.
Đồng thời, chúng tôi cũng thấy sự hợp tác giữa RedStone và Centrifuge, thông qua việc tải lên chuỗi thông tin về dòng tiền, trạng thái đáo hạn, thông tin về sự vỡ nợ của tài sản RWA dưới định dạng dữ liệu mô-đun, cung cấp đầu vào cấp nguyên tử cho giao dịch, quản lý rủi ro và thanh toán trong thị trường thanh khoản. Cơ chế tiêu chuẩn hóa và cập nhật đáng tin cậy của dữ liệu này gần như tương đương với việc xây dựng "chip kiểm toán" cho hệ thống tài chính trên chuỗi, là nền tảng của toàn bộ hệ sinh thái tài chính trên chuỗi hướng tới thực tế.
预言机的"跨资产层"演化:另一个值得关注的趋势是:预言机正逐步从资产"数据提供层"向"跨资产协调层"演化。 在 LayerZero、Wormhole 等跨链协议快速崛起的背景下,单链数据壁垒已经开始被打破,但资产状态的同步性仍存在严重鸿沟。 例如,一个以太坊上的稳定币可能依赖 Arbitrum 上的清算价格,而某个 Solana 的结构化产品,其底层资产可能涉及 Polygon 上 RWA 债权的收益率。 这种多链交互式金融结构,需要一个"逻辑中枢"协调数据的获取、更新、验证与广播。 未来的预言机,尤其是那些支持跨链部署、链下协同与合约可组合的结构化预言机系统,将更像一个"链上 API 中台"——它不僅僅是提供数据,而是具备调用、验证、转换、整合与分发的能力,从而成为整个 Web3 应用层的数据智能层。
当预言机在 RWA 上获得稳定性之后,下一个边界将是"人"与"行为"的数据映射。 换言之,它将不仅记录"物的状态",还将捕捉"人的行为"——链上信用体系、DID(去中心化身份)、链上诉讼仲裁、乃至 AI 生成内容的真实性验证,都会需要"具备审计性的链上输入口"。 这一方向已经在 EigenLayer、Ritual、HyperOracle 等项目中初露端倪:它们要么让预言机验证链下模型运行结果,要么把 AI 模型输出接入链上要素流程,要么让审计者以 staking 模式承担事实责任。
Xu hướng này cho thấy, biên giới của oracle đã mở rộng từ "luân chuyển thông tin tài chính" đến toàn bộ bức tranh dữ liệu của "thế giới trật tự trên chuỗi", trở thành cơ sở hạ tầng cho việc thế giới thực tiến tới văn minh trên chuỗi. Nó không còn chỉ là một cái loa truyền tải giá cả, mà là cây cầu số kết nối thông tin, giá trị và niềm tin.
Bốn, Triển vọng xu hướng và đề xuất đầu tư: Cơ hội cấu trúc đã tới, chú ý đến ba loại hướng.
Độ sâu của công nghệ oracle và sự quan tâm của ngành thường thể hiện đặc điểm "vượt qua chu kỳ phi tuyến" - sau khi cơ sở hạ tầng chuỗi công cộng bước vào giai đoạn cạnh tranh tồn kho, nó, với tư cách là "nền tảng dữ liệu" kết nối thế giới thực trên chuỗi, đã đón nhận vị trí chiến lược mạnh mẽ hơn. Dù là sự trỗi dậy của Layer2, sự hiện thực hóa RWA, hay sự kết hợp giữa AI và tính toán trên chuỗi, oracle đã trở thành "điểm neo tin cậy" không thể tránh khỏi. Do đó, nhìn về ba năm tới, logic đầu tư trong lĩnh vực oracle sẽ chuyển từ "hình dung giá trị thị trường trong giai đoạn đầu cơ" sang "đánh giá lại giá trị dòng tiền do sự tăng trưởng cấu trúc mang lại."
4.1, Xu hướng cấu trúc rõ ràng, đường cung cầu được điều chỉnh lại
Với sự hòa nhập nhanh chóng giữa các tổ chức tài chính truyền thống và các giao thức trên chuỗi, trạng thái tài sản thực tế, trạng thái pháp lý và trạng thái hành vi của thế giới ngoài chuỗi đều phải được đưa vào hệ thống trên chuỗi theo cách cấu trúc, tiêu chuẩn hóa và có thể xác minh. Xu hướng này mang lại hai sự thay đổi cơ bản:
Nhu cầu về luồng dữ liệu tần suất cao và tùy chỉnh đang tăng nhanh, oracle không còn chỉ là hệ thống tiếp relay giá đơn giản, mà là các nút tính toán hỗ trợ một loạt logic phức tạp (như thanh lý tự động, ánh xạ lợi nhuận, thay đổi trạng thái);
Các "thuộc tính kinh tế" của dữ liệu trở nên nổi bật hơn, mô hình định giá của nó dần chuyển từ "Chi phí Gas + Khuyến khích nút" sang "Đăng ký doanh nghiệp B2B cấp doanh nghiệp + Giao thức dữ liệu SLA + Trách nhiệm hợp đồng thương mại", hình thành dòng tiền ổn định.
Sự chuyển mình của quan hệ cung cầu đã trực tiếp thúc đẩy mô hình định giá dự án từ "được điều khiển bởi câu chuyện" sang "được điều khiển bởi doanh thu", đồng thời cung cấp cho những nhà đầu tư dài hạn và quỹ chiến lược một điểm neo đầu tư mới. Đặc biệt là đối với các dự án RWA hàng đầu, chuỗi tính toán AI, kiến trúc DID, việc lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ oracle đáng tin cậy, ổn định và có khả năng thông lượng cao là sự phụ thuộc không thể thay thế ở cấp hợp đồng.
4.2, Ba loại hướng trọng điểm có tiềm năng Alpha lâu dài
Trong khuôn khổ phát triển mới này, chúng tôi đề xuất tập trung sự chú ý vào ba loại con đường phát triển của oracle, đại diện cho khả năng mở rộng của oracle như "trung tâm thông tin" trên chuỗi ở các chiều khác nhau:
1)模组化、应用侧原生预言机:贴近业务即贴近价值:相比传统"通用型"预言机模型,新一代项目如 RedStone、PYTH、Witnet 更强调"按需服务"与"就地部署",将预言机逻辑嵌入到应用合约或 VM 层。 这种模式更能匹配高频交易类、结构化资产类协议的需求,也使数据传输更快、响应更准、成本更低。 这类项目的优势在于:具备自然的"产品-协议"粘性,一旦某个 DeFi 或 RWA 项目选定某类预言机,其迁移成本极高,意味着中长期的绑定式收益与defense性护城河。
2）Narrative kết hợp giữa AI và Oracle: tầng giao diện của xác thực, lọc và tạo ra sự thật: Khi các mô hình AI can thiệp rộng rãi vào hệ sinh thái tiền mã hóa, cách xác thực tính xác thực của nội dung được tạo ra, dự đoán hành vi và các cuộc gọi bên ngoài trở thành vấn đề cơ bản không thể tránh khỏi. Oracle chính là "móc logic" cho vấn đề này: nó không chỉ cung cấp dữ liệu mà còn có thể xác thực xem dữ liệu có đến từ quy trình tính toán đáng tin cậy hay không, và có đáp ứng cơ chế đồng thuận đa bên hay không. Các dự án như HyperOracle, Ritual, Aethos đã bắt đầu thử nghiệm thông qua zkML, phần cứng đáng tin cậy, suy diễn mã hóa để cung cấp "kết quả gọi AI có thể chứng minh" cho các hợp đồng trên chuỗi, và kết nối dưới dạng Oracle trên chuỗi. Hướng đi này có rào cản công nghệ cao, sự chú ý của vốn cao, là điểm bùng nổ tiềm năng cho vòng cao Beta tiếp theo.
3）RWA và oracle gắn liền với danh tính: Bộ ánh xạ trạng thái pháp lý ngoài chuỗi: từ tiêu chuẩn thông điệp tài sản chung hợp tác giữa Chainlink và Swift, đến đồng bộ trạng thái lợi tức đa tài sản trên Centrifuge, và đến mô hình đánh giá bên thứ ba do Goldfinch đưa vào, RWA đang nhanh chóng xây dựng một cơ chế đáng tin cậy dựa vào "tầng thông tin trung lập". Cơ chế này chủ yếu phụ thuộc vào hệ thống oracle có thể tin cậy đưa các nội dung như pháp lý ngoài chuỗi, đăng ký tài sản, tín dụng hành vi lên chuỗi. Các dự án kiểu này có thiên hướng hơn về logic "cơ sở hạ tầng", con đường phát triển liên quan chặt chẽ đến chính sách quản lý, nhưng một khi hình thành tiêu chuẩn ngành (như CCIP của Chainlink), sẽ tạo ra hiệu ứng mạng theo hàm số mũ, thuộc về loại "tài sản đồng thuận xám" thích hợp cho việc bố trí lâu dài.
4.3, Tái cấu trúc logic đầu tư: Từ "kể chuyện định giá" đến định giá "trật tự trên chuỗi"
Thị trường trong quá khứ thường xem oracle như là "công cụ phụ trợ của các lĩnh vực nóng trong DeFi", việc đánh giá vốn hóa thị trường và hành vi đầu tư thường biến động theo thị trường. Tuy nhiên, trong tương lai, oracle sẽ dần dần có cơ chế đánh giá giá trị độc lập, lý do là: nó đóng vai trò là người cung cấp thông tin không thể thay thế trong các giao thức trên chuỗi; có nguồn thu nhập từ giao thức ổn định, có thể định giá (chẳng hạn như mô hình định giá dữ liệu của Chainlink đã hình thành logic đăng ký thương mại B2B); trong nhiều lĩnh vực tăng trưởng cấu trúc như RWA, AI, quản trị, nó đảm nhận nhiệm vụ phối hợp thông tin cơ sở, có hiệu ứng bội.
Do đó, chúng tôi khuyên các nhà đầu tư không nên chỉ đánh giá dự án từ "quy mô thị trường" và "sự nóng lên giao dịch", mà nên lọc ra các tài sản oracle có tiềm năng giá trị lâu dài từ ba dòng chính sau: liệu có sự gắn kết độ sâu nguyên thủy với giao thức, chuỗi, các tổ chức tài chính hay không; liệu có thiết lập "dữ liệu-sự thật-consensus" trong vòng khép kín thương mại hay không; liệu có lợi thế mở rộng trong các kịch bản thế hệ tiếp theo (RWA, AI, chuỗi chéo) hay không.
Tóm lại, oracle đã không còn là một vai phụ bên lề của câu chuyện tiền điện tử, mà đang dần trở thành "hệ thống chuẩn mực thực tế" và "cỗ máy sinh ra trật tự" trong thế giới chuỗi. Cơ hội cấu trúc đã hình thành, logic đầu tư cần được tái cấu trúc.
V. Kết luận: Thời đại lợi ích cấu trúc của lĩnh vực oracle đã đến.
Lĩnh vực oracle đang đứng trên đỉnh cao của sự tiến hóa trong hệ sinh thái blockchain, đảm nhiệm vai trò cầu nối thông tin giữa thế giới chuỗi và thế giới thực. Khi độ phức tạp của ứng dụng trên chuỗi gia tăng và nhu cầu đưa tài sản thực lên chuỗi tăng cao, oracle không còn chỉ là nhà cung cấp dữ liệu giá cả, mà trở thành "trung tâm tình báo" và "động cơ tạo ra trật tự" đáng tin cậy cho việc thực thi hợp đồng thông minh. Sự nâng cao đa chiều của công nghệ và sự mở rộng sâu sắc của các tình huống ứng dụng đã mang lại cho oracle không gian phát triển và cơ hội định giá lại chưa từng có.
Trong tương lai, các dự án oracle sẽ phát triển theo hướng phi tập trung hơn, mô-đun hóa và theo tình huống, sự hòa nhập giữa AI và dữ liệu trên chuỗi, cũng như quá trình chuỗi hóa RWA sẽ cung cấp động lực phát triển liên tục cho nó. Các nhà đầu tư nên xem xét giá trị của các dự án oracle từ ba khía cạnh: ràng buộc giao thức trên chuỗi, vòng khép kín mô hình kinh doanh và khả năng mở rộng, tập trung vào sức mạnh đổi mới có khả năng bảo vệ lâu dài và tiềm năng phát triển cấu trúc. Nhìn chung, lĩnh vực oracle đã dần chuyển từ vai trò phụ thành "trung tâm thông tin" của thế giới blockchain, giá trị sinh thái và cơ hội đầu tư của nó không thể bị bỏ qua, thời đại lợi ích cấu trúc đã đến.