Hệ sinh thái Tài chính phi tập trung Solana: Các sản phẩm chính và xu hướng phát triển

Báo cáo quý đầu năm 2024 của Messari cho thấy, khối lượng giao dịch DeFi của Solana tiếp tục tăng, khối lượng giao dịch DEX giao ngay trung bình hàng ngày tăng 319% so với tháng trước đạt 1,5 tỷ USD. Sự tăng trưởng này chủ yếu được thúc đẩy bởi giao dịch Memecoin, như SLERF và BOME. Solana đã trở thành nền tảng ưa chuộng của nhà đầu tư nhỏ lẻ và các nhà giao dịch Memecoin, với phí giao dịch cực thấp và thời gian xác nhận nhanh chóng mang lại trải nghiệm mượt mà cho người dùng. Trong bối cảnh giá SOL đang tăng ổn định, tổng giá trị khóa (TVL) của Solana đã tăng lên 4,311 tỷ USD. Giống như các blockchain công khai khác, TVL của Solana chủ yếu đến từ DEX, LST, nền tảng cho vay và giao dịch hợp đồng vĩnh viễn.

Sàn giao dịch phi tập trung (DEX)

Sàn giao dịch phi tập trung thường hoạt động xung quanh một hệ sinh thái cụ thể, đặc biệt là đối với các chuỗi Layer1 không phải EVM như Solana.

| Dự án | TVL (triệu USD) | Vốn hóa thị trường (triệu USD) | FDV (triệu USD) | Khối lượng giao dịch 24h (triệu USD) | |---------|-----------|------------|-----------|---------------| | Raydium | 9.65 | 4.58 | 9.65 | 6.50 | | Jupiter | 5.96 | 11.72 | 86.82 | 8.18 | | Orca | 2.36 | 1.07 | 2.68 | 5.96 |

Raydium

Raydium hỗ trợ bất kỳ ai tạo pool và cung cấp tính thanh khoản cho token, điều này đã giúp nhiều đồng meme được phát hành trên Solana, Raydium từng trở thành DEX ưa thích để phát hành đồng meme. TVL của nó khoảng 9.65 triệu USD, khối lượng giao dịch trong 24 giờ khoảng 11.62 triệu USD, đứng đầu trong hệ sinh thái Solana.

Tuy nhiên, với sự nổi lên của các nền tảng Meme như Pump.fun, ảnh hưởng của Raydium trong việc khởi xướng dự án có thể dần giảm sút. Nếu các nền tảng Meme tự xây dựng DEX, điều này sẽ gây ra cú sốc lớn hơn cho Raydium.

Jupiter

Jupiter là một bộ tổng hợp thanh khoản, tìm kiếm các tuyến giá tốt nhất trên tất cả các DEX và AMM chính trên Solana, tối thiểu hóa trượt giá và phí giao dịch, tăng cường hiệu quả giao dịch và tính thân thiện với người dùng.

Jupiter không chỉ là nền tảng DEX hàng đầu trong hệ sinh thái Solana, mà còn sở hữu nền tảng giao dịch hợp đồng vĩnh viễn phi tập trung, hỗ trợ đòn bẩy lên đến 100 lần cho các vị thế mua và bán. Người dùng có thể tham gia với tư cách là nhà giao dịch hoặc nhà cung cấp thanh khoản. Người nắm giữ JLP có thể nhận được 75% phí phát sinh từ sàn giao dịch vĩnh viễn, những khoản phí này sẽ được tái đầu tư trực tiếp vào JLP, nâng cao giá JLP và thực hiện lợi nhuận kép.

Trong cơn sốt meme của Solana, Jupiter đã ra mắt công cụ khai thác thị trường MEME APE, giúp người dùng phát hiện các token mới nhất được ra mắt và cung cấp kiểm tra rủi ro chi tiết.

Orca

Orca với khẩu hiệu "DEX cho con người, không phải chương trình", đã đứng đầu trong số các DEX của Solana trong thời gian dài. Nó sở hữu cơ chế tạo thị trường chủ động với tính thanh khoản tập trung giống như UniswapV3 - Whirlpools, cho phép LP tập trung tính thanh khoản trong các khoảng giá cụ thể, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn.

Là DEX hàng đầu trong hệ sinh thái Solana, FDV của Orca chỉ là 268 triệu USD, so với các chuỗi và DEX khác thì có vẻ tương đối bảo thủ.

Staking thanh khoản (LST)

Người dùng Solana không có nhu cầu cao về staking linh hoạt, chủ yếu vì Solana không có yêu cầu về số lượng staking tối thiểu, và giá SOL tương đối thấp, giảm bớt rào cản để trở thành người xác thực.

| Dự án | LST | APY | TVL (triệu USD) | Vốn hóa lưu thông (USD) | FDV (USD) | |------------|---------|------|-----------|-----------|------------| | Jito | JitoSOL | 8.26% | 17.05 | 2.95 triệu | 23.74 tỷ | | Marinade | mSOL | 7.44% | 14.13 | 2741 triệu | 1.01 tỷ | | BlazeStake | bSOL | 7.06% | 2.75 | Khối lượng mở khóa chưa biết | 683 triệu |

Jito（JTO）

Jito đã ra mắt chương trình airdrop điểm vào tháng 9 năm 2023, nhanh chóng trở thành dự án dẫn đầu trong lĩnh vực này. TVL của JTO đạt 1,705 triệu USD, đứng đầu trong hệ sinh thái Solana. APY staking JitoSOL hiện tại là 8,26%, bao gồm lợi suất staking Solana và chia sẻ doanh thu MEV.

Quyền tham gia airdrop JitoSOL được xác định dựa trên xếp hạng theo chương trình tích điểm, có tiêu chuẩn phân bổ với mười cấp độ. Cấp thấp nhất có thể nhận được 4941 Jito, tính theo giá ngày đầu tiên là 2.13U, tối thiểu có thể nhận được 10524U.

Marinade

Marinade được ưa chuộng hơn trong việc staking gốc, APY cũng cao hơn, với khối lượng khóa đạt 1,413 triệu USD. Mặc dù khối lượng khóa gần bằng Jito, nhưng giá trị thị trường và FDV chênh lệch hàng chục lần, cho thấy tiềm năng tăng trưởng của $MNDE.

BlazeStake

BlazeStake là dự án LST lớn thứ hai trong hệ sinh thái Solana, TVL khoảng 275 triệu USD. Hiện tại, ước tính APY staking là 7,06%, hơi thấp hơn Jito. FDV là 6,87 triệu USD, so với 2,387 triệu USD của Jito, chênh lệch rất lớn, cho thấy tiềm năng tăng trưởng, nhưng cũng cần APY cao để thu hút người dùng.

Cho vay

Lưu

Save (tên gọi cũ là Solend) là một giao thức cho vay phi tập trung thuật toán trên Solana. Trên Solana, Save có thể đạt được hiệu suất nhanh gấp 100 lần và chi phí thấp gấp 100 lần so với các sản phẩm cho vay truyền thống.

Vào tháng 11 năm 2022, Save đã trải qua một cuộc tấn công oracle nhắm vào stablecoin USDH, gây ra khoản nợ xấu 1,26 triệu đô la, nhưng đã thực hiện bồi thường toàn bộ. Sự kiện này đã làm nổi bật tầm quan trọng của oracle đối với hệ sinh thái Tài chính phi tập trung.

Hiện tại, nhu cầu vay mượn trong hệ sinh thái Solana không cao, sản phẩm vay mượn khá ít. Giao thức vay mượn mới Marginfi sắp ra mắt, đáng được chú ý.

Sản phẩm phái sinh

Sản phẩm phái sinh là hợp đồng tài chính lấy giá trị từ tài sản cơ sở, được sử dụng để quản lý rủi ro và dự đoán thị trường. Ngoài Jupiter, trên Solana còn có nhiều giao thức sản phẩm phái sinh khác như Drift, Flash Trade, Zeta.

| Dự án | TVL (triệu USD) | FDV (USD) | |--------------|-----------|------------| | Drift | 3.6 | 5.3 tỷ | | Giao dịch chớp nhoáng | 0.1469 | 5.5 tỷ | | Zeta Markets | 0.097 | Chưa phát hành |

Drift

Drift sở hữu 360 triệu USD TVL, cung cấp giao dịch trước giờ mở cửa, đòn bẩy 20 lần, cho vay cầm cố và nhiều tính năng tích hợp khác của DEX. Được hỗ trợ bởi Multicoin Capital, vào tháng 10 năm 2021 đã nhận được 3,8 triệu USD trong vòng gọi vốn hạt giống.

Drift v2 cung cấp tính năng thanh khoản, tạo thị trường và thế chấp được cải thiện. v1 đã thu hút hơn 15.000 người dùng trong vòng sáu tháng, với khối lượng giao dịch vượt quá 10 tỷ USD.

Giao dịch nhanh

Flash Trade là sàn giao dịch phi tập trung chuyên về giao dịch giao ngay và hợp đồng trên mạng Solana, đặc điểm là phí giao dịch thấp và ảnh hưởng giá nhỏ. Sử dụng hệ thống bể tài sản đa dạng và cấu trúc NFT để tăng cường sự tham gia của người dùng.

Nền tảng sử dụng mô hình giao dịch điểm trên bể, đảm bảo không có ảnh hưởng giá và điều kiện giao dịch tốt nhất. Sử dụng oracle Pyth và hệ thống sao lưu để định giá động. Thông qua quá trình giao dịch trò chơi NFT, đã thu hút được 17 triệu đô la TVL.

Zeta Markets

Zeta Markets nhằm mục đích thực hiện sự dân chủ hóa giao dịch phái sinh, cung cấp hai sản phẩm cốt lõi là DEX và FLEX. Nền tảng đơn giản hóa trải nghiệm giao dịch phái sinh, sử dụng biểu đồ nến K của Tradingview, và có kỳ vọng airdrop token.

PYTH

PYTH là dự án oracle hàng đầu trên chuỗi Solana, có nhiều đổi mới so với Chainlink. Tốc độ cập nhật dữ liệu nhanh hơn và ổn định hơn, có thể áp dụng cho nhiều chuỗi khối khác nhau. PYTH có triển vọng ứng dụng rộng rãi trong các lĩnh vực giao dịch tài chính phái sinh, quản lý rủi ro, chi trả bảo hiểm, quản lý chuỗi cung ứng.

Kết luận

Hệ sinh thái Tài chính phi tập trung của Solana đang phát triển mạnh mẽ, các dự án mới như thị trường dự đoán B.E.T. liên tục xuất hiện. Các sản phẩm trưởng thành có cơ sở người dùng và niềm tin từ thị trường, trong khi các sản phẩm mới nổi thu hút người dùng thông qua việc tối ưu hóa trải nghiệm người dùng và xây dựng cộng đồng. Với các sản phẩm đổi mới liên tục xuất hiện, hệ sinh thái Tài chính phi tập trung của Solana sẽ ngày càng thịnh vượng và đa dạng.