Neal Stephenson: Từ bậc thầy khoa học viễn tưởng đến người tiên phong Web3

Tác giả của "Snow Crash" Neal Stephenson lần đầu tiên đưa ra khái niệm "metaverse" vào năm 1992, không chỉ thiết lập tiêu chuẩn mới cho văn học khoa học viễn tưởng, mà còn cung cấp cảm hứng cho các tác phẩm điện ảnh như "The Matrix". Các tác phẩm của ông sử dụng các phương pháp văn học sống động và mô tả chi tiết, phác thảo ra thời đại thông tin Web3 mà chúng ta đang xây dựng.

Ảnh hưởng của Stephenson không chỉ dừng lại ở việc sáng tác văn học. Khi công nghệ blockchain nổi lên, ông đã mở rộng tầm nhìn của mình vào xây dựng metaverse, trở thành một người tham gia quan trọng trong lĩnh vực này. Bài viết này sẽ khám phá cuộc đời, tác phẩm của "cha đẻ của metaverse" và mối quan hệ của ông với cơ sở hạ tầng metaverse Lamina1, nhằm tiết lộ vị trí độc đáo của ông như một nhà tư tưởng lãnh đạo trong sự phát triển công nghệ, cũng như những gợi ý và vai trò dẫn dắt của ông đối với tương lai.

1. Quá trình trưởng thành của Stephenson

Stephenson sinh ra trong một gia đình học giả, cha là giáo sư kỹ thuật, mẹ là nhà hóa sinh. Ông nội George M. Neal là một nhà vật lý nổi tiếng, điều này đã khiến ông tiếp xúc với lĩnh vực khoa học và kỹ thuật từ khi còn nhỏ.

Thời niên thiếu, Stephenson đã thể hiện sự quan tâm kép đối với văn học và công nghệ. Trong thời gian học trung học, ông đã đọc rất nhiều tiểu thuyết khoa học viễn tưởng, đồng thời phát triển niềm đam mê mạnh mẽ đối với khoa học máy tính. Năm 1981, ông vào Đại học Boston học vật lý, sau đó chuyển sang chuyên ngành khoa học trái đất và hành tinh để tốt nghiệp. Trong thời gian học đại học, ông cũng đã phát triển sự quan tâm sâu sắc đối với lịch sử và ngôn ngữ học, những sở thích này sau này đã được thể hiện đầy đủ trong các tác phẩm của ông.

Sau khi tốt nghiệp, Stephenson bắt đầu sự nghiệp nhưng đam mê sáng tác văn học không giảm sút. Năm 1984, ông xuất bản tác phẩm đầu tay "The Big U", bốn năm sau đó phát hành tiểu thuyết kinh dị với chủ đề bảo vệ môi trường "Mười Hai Cung Hoàng Đạo". Năm 1992, ông đã sáng tạo ra khái niệm "vũ trụ ảo" trong tác phẩm "Snow Crash", thiết lập tiêu chuẩn mới cho tiểu thuyết cyberpunk. Cuốn sách đã trở thành sách bán chạy của "The New York Times" và là tác phẩm cần phải đọc trong lĩnh vực thương mại và công nghệ. Tác phẩm tiếp theo "Thời Đại Kim Cương" tiếp tục khám phá hệ thống thanh toán phân tán trong mạng lưới truyền thông toàn cầu, và đã giành được giải Hugo và giải Locus.

Ngoài thành tựu văn học, Stephenson đã bắt tay vào các dự án công nghệ từ đầu những năm 2000. Ông là một trong những thành viên sáng lập của công ty không gian Blue Origin của Jeff Bezos, đóng góp quan trọng vào việc đánh giá du hành không gian và các phương pháp thúc đẩy. Sau năm 2007, ông đảm nhiệm vị trí nhà tương lai học hàng đầu của công ty thực tế tăng cường Magic Leap, dẫn dắt phát triển công nghệ AR cách mạng.

Sau khi rời Magic Leap vào năm 2020, Stephenson nhận được tài trợ Epic MegaGrant để phát triển một dự án sản xuất ảo dựa trên tiểu thuyết của mình. Vào tháng 6 năm 2021, ông cùng với đồng nghiệp phát hành vở kịch âm thanh "New Found Land: The Long Haul" dựa trên thế giới được phát triển bởi Magic Leap.

Với sự trỗi dậy của blockchain, Stephenson đã mở rộng sự quan tâm của mình đến lĩnh vực công nghệ mới nổi này. Ông tích cực tham gia vào việc phát triển cơ sở hạ tầng metaverse Lamina1, nhằm giải quyết các vấn đề then chốt hiện tại của metaverse và thúc đẩy sự phát triển của Web3. Lamina1 không chỉ là sự đổi mới trong metaverse, mà còn thể hiện tầm nhìn và khám phá của ông về kỷ nguyên thông tin trong tương lai.

2. Các tác phẩm tiêu biểu của Stephenson

2.1 "Sự ra đời của Metaverse"

Tiểu thuyết "Snow Crash" được xuất bản năm 1992 là tác phẩm đại diện của Stephenson. Cuốn tiểu thuyết cyberpunk này lần đầu tiên đề xuất khái niệm "metaverse", mô tả một thế giới ảo được tạo ra và tương tác bởi người dùng, dự đoán tương lai của thực tế ảo và thế giới mạng. Khái niệm này sau đó đã ảnh hưởng đến các tác phẩm điện ảnh như "The Matrix". Stephenson đã thiết lập tiêu chuẩn mới cho văn học khoa học viễn tưởng bằng cách mô tả xã hội, công nghệ và văn hóa tương lai, ảnh hưởng sâu sắc đến các tác giả và nhà phát triển công nghệ sau này.

2.2 "Cẩm nang mật mã": Dự đoán cuộc cách mạng tiền mã hóa

Cuốn sách "Bí mật mã" xuất bản năm 1999 là một tác phẩm quan trọng khác của Stephenson. Tiểu thuyết trải dài qua hai mốc thời gian là Thế chiến II và hiện đại, kể về câu chuyện đan xen giữa mật mã học, khoa học máy tính và tài chính, đồng thời khám phá sâu sắc sự phát triển tương lai của công nghệ mã hóa. Nhiều ý tưởng trong sách, như tiền điện tử và công nghệ blockchain, đã được hiện thực hóa trong thế giới ngày nay. Stephenson qua cuốn tiểu thuyết này thể hiện sự hiểu biết sâu sắc về công nghệ và lịch sử, tiên đoán sự xuất hiện của cuộc cách mạng tiền điện tử. Cuốn sách có ảnh hưởng sâu rộng, đã được trao giải Prometheus Hall of Fame 14 năm sau khi xuất bản.

2.3 "Thời đại kim cương": Khám phá công nghệ nano

Cuốn sách "Thời đại kim cương" được xuất bản năm 1995 tiếp tục thể hiện cái nhìn của Stephenson về công nghệ tương lai. Tiểu thuyết xoay quanh "sách giáo dục tương tác", khám phá ứng dụng của công nghệ nano trong giáo dục và xã hội. Tác phẩm này không chỉ là một tiểu thuyết khoa học viễn tưởng tuyệt vời, mà còn giành được Giải Hugo và Giải L轨迹 nhờ vào cốt truyện phức tạp và phê phán xã hội sâu sắc, từ đó củng cố vị trí của Stephenson trong văn học khoa học viễn tưởng.

2.4 "Baroque Cycle": Bản giao hưởng giữa Lịch sử và Khoa học

Bắt đầu từ năm 2003, Stephenson đã phát hành bộ ba vĩ đại "Vòng Baroque", lấy bối cảnh thế kỷ 17 và 18, có thể xem như phần tiền truyện của "Cuốn sách mã hóa". Ba cuốn sách gồm 8 tập kể về những cuộc phiêu lưu của người châu Âu, kết hợp giữa yếu tố lịch sử và khoa học viễn tưởng. Lý thuyết mã hóa và tiền tệ đóng vai trò quan trọng trong đó. Bộ series đã giành được giải thưởng Prometheus vào năm 2005.

2.5 《网伏》: va chạm giữa thế giới ảo và thực tế

Tiểu thuyết hành động bí ẩn "Net Force" năm 2011 kể về một câu chuyện phức tạp vượt qua ranh giới giữa thế giới ảo và thế giới thực. Các nhân vật không chỉ phiêu lưu trong thế giới thực mà còn chiến đấu trong trò chơi trực tuyến nhiều người chơi. Stephenson thông qua tác phẩm này khám phá tác động của thế giới ảo đối với cuộc sống thực, thể hiện sự hiểu biết sâu sắc của ông về công nghệ và tương tác xã hội.

2.6 《Bảy Thế Giới》: Khám Phá Không Gian và Tương Lai Của Nhân Loại

Tiểu thuyết "Thế giới bảy tầng" năm 2015 của Stephenson là một ý tưởng vĩ đại về khám phá không gian và tương lai của nhân loại. Câu chuyện mô tả con người chạy trốn vào không gian khi phải đối mặt với thảm họa toàn cầu, và sau hàng nghìn năm quay trở lại Trái Đất. Thông qua việc mô tả chính xác các chi tiết khoa học và công nghệ, Stephenson thể hiện sự quan tâm và kiến thức sâu sắc của ông về khám phá không gian. Tác phẩm đã thu hút sự chú ý từ ngành công nghiệp điện ảnh, với kế hoạch ra mắt phiên bản điện ảnh vào năm 2025.

Các tác phẩm của Stephenson bao gồm nhiều yếu tố như khoa học viễn tưởng, ly kỳ, trinh thám, và đã nhiều lần được công nhận bởi các giải thưởng quốc tế. Ông nổi bật với trí tưởng tượng phong phú và triết lý sâu sắc, nội dung tác phẩm phong phú và rất trí tuệ. Stephenson đã đạt được thành tựu xuất sắc trong lĩnh vực khoa học viễn tưởng và được độc giả cũng như các nhà phê bình ca ngợi. Các tác phẩm của ông không chỉ được giới văn học chú ý mà còn nhiều lần được chuyển thể thành các tác phẩm điện ảnh. Không ngoa khi nói rằng, Stephenson là một ngôi sao sáng trong giới văn học đương đại.

3. Sự giao thoa giữa Stephenson và Web3

Stephenson không chỉ để lại dấu ấn sâu sắc trong văn học khoa học viễn tưởng, mà còn tích cực tham gia vào việc xây dựng thế giới metaverse. Năm 1992, ông đã tạo ra thuật ngữ "metaverse" trong cuốn tiểu thuyết "Snow Crash", và 30 năm sau, hợp tác với chuyên gia tiền điện tử Peter Vessenes để biến tầm nhìn thành hiện thực.

3.1 Dự đoán tương lai: Từ "Bí mật mật mã" đến Web3

Stephenson đã thể hiện sự hiểu biết sâu sắc về công nghệ mã hóa và hệ thống phân tán trong cuốn "Cẩm nang Mật mã" ra mắt vào năm 1999. Cuốn sách mô tả chi tiết về ứng dụng của mật mã học và an ninh thông tin, báo trước sự trỗi dậy của tiền điện tử hiện đại và công nghệ blockchain.

Tầm nhìn của Web3 là phá vỡ "vườn tường", cho phép người dùng hoàn toàn kiểm soát trải nghiệm số và có thể chuyển đổi liền mạch giữa các thế giới ảo khác nhau. Web3 mà Stephenson hình dung sẽ là một hệ sinh thái có thể tương tác, công bằng với người sáng tạo và mở cửa cho tất cả mọi người. Tầm nhìn này đã khiến Lamina1 trở nên nổi bật.

Vũ trụ ảo ban đầu được coi là một không gian duy nhất, nhưng trên thực tế là tập hợp của nhiều không gian. Vũ trụ ảo thực tế phát triển nhanh chóng, nhưng các dự án vẫn là hệ thống khép kín. Mục tiêu của Web3 nên là xây dựng một "vũ trụ mở", tức là một không gian có thể tương tác giữa các nền tảng.

3.2 Lamina1: Khám phá tiên phong của vũ trụ mở

Lamina1 là một hệ sinh thái blockchain lớp một tập trung vào việc cung cấp cơ sở hạ tầng "vũ trụ mở" cho các nhà phát triển Web3. Nó được thành lập vào tháng 6 năm 2022 bởi Stephenson và các người tham gia tiền điện tử sớm, nhà đầu tư mạo hiểm Web3 Peter Vessenes. Trong hai năm qua, Lamina1 đã nỗ lực phát triển các giải pháp tăng cường việc tạo ra và phát triển nội dung vũ trụ. Hiện tại đã ra mắt betanet và Hub, cho phép các nhà sáng tạo thiết kế các mô-đun xây dựng cho vũ trụ mở tương lai.

Lamina1 đã đạt được những tiến bộ đáng kể, với gần 50,000 người tham gia vào giai đoạn Testnet và Betanet của nó. Những giai đoạn ban đầu này đặt nền tảng cho các chức năng quan trọng, bao gồm lưu trữ tài sản phân tán, công cụ xây dựng thế giới thân thiện với người dùng, động cơ trò chơi và SDK mạng, trải nghiệm người tiêu dùng và máy chủ thế giới cho trải nghiệm trò chơi nhiều người. Lamina1 cũng áp dụng kiến trúc subnet độc đáo để thực hiện danh tính, tài sản và trải nghiệm của người sáng tạo.

3.3 Công nghệ chính của Lamina1

Lamina1 cam kết giải quyết các thách thức cốt lõi của cơ sở hạ tầng metaverse hiện tại, bao gồm tính mở rộng, khả năng tương tác và tính bảo mật:

• Khả năng mở rộng: Bằng cách cải thiện cơ chế đồng thuận và công nghệ phân đoạn, tăng cường khả năng xử lý giao dịch blockchain một cách đáng kể, cung cấp nền tảng cho các ứng dụng vũ trụ ảo quy mô lớn.

• Tính khả dụng: Thúc đẩy kết nối liền mạch giữa các mạng blockchain khác nhau, cho phép dòng chảy tự do của dữ liệu và tài sản xuyên chuỗi, xây dựng một hệ sinh thái blockchain liên kết.

• An toàn: Sử dụng công nghệ mật mã tiên tiến và giao thức an ninh, đảm bảo khả năng chống tấn công của mạng và tính riêng tư của dữ liệu, mang đến môi trường an toàn và đáng tin cậy cho người dùng và nhà phát triển.

• Metaverse as a Service ( MaaS ): Cung cấp dịch vụ metaverse, hỗ trợ việc tạo dựng và vận hành thế giới ảo. Thông qua các dịch vụ và công cụ phân tán, giúp người sáng tạo dễ dàng xây dựng và quản lý thế giới ảo, thực hiện giao dịch và tương tác tài sản ảo.

4. Tầm nhìn của Lamina1

Lamina1 nhằm tạo ra một "vũ trụ mở" thực sự, thông qua cơ sở hạ tầng công nghệ mạnh mẽ, giúp người dùng có thể chuyển đổi liền mạch giữa các thế giới ảo khác nhau và tận hưởng trải nghiệm kỹ thuật số liên tục và nhất quán. Stephenson và đội ngũ phát triển một loạt công cụ và nền tảng hỗ trợ các nhà phát triển và doanh nghiệp xây dựng các ứng dụng phân tán đổi mới trên Lamina1, cung cấp cơ sở hạ tầng vững chắc cho sự phát triển của hệ sinh thái Web3.

Bản trắng của Lamina1 chỉ ra: "Để đạt được nền kinh tế trị giá hàng nghìn tỷ đô la trong thế giới ảo, trước tiên chúng ta phải tập trung vào cơ sở hạ tầng, hỗ trợ và khả năng sử dụng. Lamina1 sẽ lưu trữ và thúc đẩy các giao dịch kinh tế và xã hội của vũ trụ mở, giải quyết các rào cản công nghệ để tăng tốc độ áp dụng và giải phóng khả năng."

Đối với Stephenson và Peter, vũ trụ mở không chỉ liên quan đến khả năng tương tác mà còn nhấn mạnh tinh thần Web3 thúc đẩy quyền sở hữu số, đảm bảo rằng các nhà sáng tạo nhận được lợi nhuận công bằng, và biến vũ trụ trở thành một không gian dễ tiếp cận - đây là những đặc điểm mà nhiều dự án hiện tại vẫn chưa ưu tiên.

5. Ảnh hưởng và Triển vọng Tương lai

Stephenson không chỉ tiếp tục khám phá vũ trụ ảo trong "Avalanche" mà còn tạo ra động lực mới cho sự phát triển của Web3 thông qua việc xây dựng tích cực Lamina1. Lamina1 cam kết xây dựng một hệ sinh thái vũ trụ ảo mở và tương tác, đảm bảo rằng các nhà sáng tạo nhận được lợi ích công bằng, và giúp mọi người dễ dàng truy cập và tận dụng thế giới số mới nổi này.

Vào ngày 28 tháng 5, mạng chính của Lamina1 chính thức ra mắt, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong sự phát triển của nó. Tính đến thời điểm viết bài, mạng chính của Lamina1 đã tạo ra hơn 1024 khối. Điều này cho thấy mạng Lamina1 hoạt động ổn định và phát triển nhanh chóng, cung cấp một cầu nối vững chắc cho người dùng và nhà phát triển toàn cầu, hỗ trợ họ hiện thực hóa những khả năng vô hạn trong vũ trụ ảo. Lamina1 không chỉ là một hệ sinh thái vũ trụ ảo, mà còn là sự hiện thực hóa cụ thể tầm nhìn về xã hội số và công nghệ trong tương lai của Stephenson và đội ngũ. Thông qua công nghệ blockchain đổi mới và cơ sở hạ tầng mở, cũng như việc nâng cao ảnh hưởng toàn cầu, Lamina1 có khả năng trở thành chuẩn mực trong lĩnh vực Web3 và vũ trụ ảo. Trong tương lai, Lamina1 sẽ trở thành lớp cơ sở của vũ trụ ảo, hỗ trợ hàng chục.